Έγκλημα και τιμωρία

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Φέτος, ως αναγνώστρια, έχω τη βαθύτατη ανάγκη να ''κλείσω'' κάποια απωθημένα (δε βρήκα πιο κατάλληλη λέξη για να προσδιορίσω το πώς νιώθω) αναφορικά με την ανάγνωση κάποιων συγκεκριμένων έργων κλασικών και μη συγγραφέων, εγχώριων και μη, που μέχρι σήμερα δεν είχε τύχει, αλλά έχω ακούσει τόσα πολλά που δεν μπορώ, πια, να τα αγνοήσω. Ειδικά, όταν ''πέφτω'', όλο και πιο συχνά, πάνω σε αναφορές σε αυτά τα βιβλία που με ιντριγκάρουν με έναν τρόπο άκρως δελεαστικό. Έτσι, λοιπόν, κι εγώ επιλέγω να στραφώ και προς έργα της κλασικής λογοτεχνίας και να θαυμάσω τη λογοτεχνία σε μία σπουδαία και ακμαία περίοδο στην πορεία της. Πιο συγκεκριμένα, διάβασα και σας παρουσιάζω το σπουδαίο έργο, με τίτλο ''Έγκλημα και τιμωρία'', του αείμνηστου συγγραφέα Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Η παρούσα έκδοση είναι από τις εκδόσεις Αγγελάκη, σε μετάφραση του κυρίου Σωτήρη Πατατζή.

''Έγκλημα και τιμωρία'' ένας τίτλος απλός και εκκωφαντικά πλούσιος από ποικίλα και πολυδιάστατα νοήματα που προκύπτουν μέσα από την όποια δυναμική της απλότητάς του. Ένας τίτλος που εξ αρχής επιλέγει να μας δώσει τους βασικούς άξονες -εντάξει, αυτό δεν το λες και σπόιλερ- γύρω από τους οποίους θα κινηθούμε μαζί τον συγγραφέα και τα πρόσωπα της ιστορίας. Μία ιστορία βαθειά κοινωνική που προσπαθεί και τα καταφέρνει να αναλύσει εις βάθος ένα κομμάτι της ανθρώπινης ψυχολογίας και δράσης, καθώς και των όποιων επακόλουθων της διάπραξης ενός εγκλήματος και το πώς όλα αυτά επιδρούν πάνω στον εκάστοτε θύτη. Δείτε το σαν ένα άλλο ''ψυχολογικό πείραμα'', μόνο που εδώ οι διαστάσεις του εγκλήματος παίρνουν άλλο μέγεθος και είναι βαρύνουσας σημασίας. Δε μιλάμε για πειράματα με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ανθρώπων, αλλά για την ηθική και τα όρια αυτής μέσα σε μία ευνοούμενη (ή και μη) κοινωνία. Σαν ένας άλλος ''πρόδρομος'' των βιβλίων ψυχολογίας...

''Ο Ρασκόλνικωφ, φοιτητής της Νομικής στην Αγία Πετρούπολη, διακατέχεται από την αντίληψη ότι έχει κάθε δικαίωμα να εγκληματεί για το καλό της ανθρωπότητας και ενάντια στην κοινωνική αδικία. Αυτή του η πεποίθηση τον οδηγεί στον διπλό φόνο μιας γριάς τοκογλύφου και της αφελούς αδελφής της. Όμως μετά τη δολοφονία οι τύψεις τον κατακλύζουν, φέρεται αλλοπρόσαλλα, απομονώνεται και αντιμετωπίζει το δίλημμα αν πρέπει τελικά να ομολογήσει το έγκλημα που διέπραξε και να παραδοθεί στις Αρχές." (Από το οπισθόφυλλο)

Θα μου επιτρέψετε, αλλά δε θα κάτσω να κάνω κάποια υπερανάλυση του βιβλίου. Άλλωστε, νομίζω ότι έχουν χυθεί τόνοι μελανιού, όλα αυτά τα χρόνια, που έχουν αποτυπώσει πάνω στα χαρτιά τις σκέψεις/κριτικές αναγνωστών κι αναγνωστών. Μα προτιμώ να επιλέξω να εστιάσω σε τρία σημεία του βιβλίου. Αρχικά, από τον τρόπο που ο συγγραφέας παίρνει ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, όπως αυτό της ανθρώπινης εγκληματικότητας και πιο συγκεκριμένα της διάπραξης δολοφονιών άλλων ανθρώπων και τις προεκτάσεις που αυτό έχει από κοινωνικό συλλογικό έως και ατομικό ψυχολογικό στάδιο. Ειδικά, όταν μιλάμε για τις τύψεις που νιώθει ένας άνθρωπος που έχει οδηγηθεί σε αυτήν την πράξη. Άραγε, τί είναι αυτό που μας τοποθετεί, διαχρονικά, στη θέση του εν δυνάμει θύτη, ή, θύματος; Υπάρχει μία απάντηση που να μας ικανοποιεί πλήρως και να μας αποτρέπει από τέτοιες ανάρμοστες συμπεριφορές; Έπειτα, ο τρόπος που ο συγγραφέας εστιάζει όχι τόσο στο έγκλημα, μα στο τί έπεται αυτού. Και, τέλος, ενώ γνωρίζουμε εξ αρχής το πού θα οδηγηθούμε -εν προκειμένω, στην τιμωρία του δράστη- περνάμε από τα όλα τα συναισθηματικά στάδια, ανάγκη για λύτρωση, αμφισβήτηση, καθώς και στη διαπίστωση ότι η ανθρώπινη φύση δε θα πάψει ποτέ των ποτών να μας εκπλήσσει... 

Απαιτητικό, από όλες τις απόψεις, ''σκληροτράχηλο'' κι επικίνδυνο για τη σκέψη -ως προς τη γραφή- και καθηλωτικό από την αρχή έως και το τέλος, δεν είναι τυχαίο ότι το παρόν έργο είναι από τα πιο αναγνωρισμένα της κλασικής λογοτεχνίας με διαχρονικά φανατικό κοινό. Διαβάστε το! Είναι μία αναγνωστική εμπειρία ζωής!

Καλή ανάγνωση. 

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγγελάκη.