ΨΙΘΥΡΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

   Η Θεσσαλονίκη υπήρξε για πολλά χρόνια μία ''διασταύρωση'' ψυχών καί πολιτισμών. Μία πόλη των αντιθέσεων. Μία πόλη όμοια με ένα άρωμα εξωτικό,που πλάνευε τον οποιοδήποτε με τον έντονο ερωτισμό που εξέπεμπε. Μία πόλη που εξαιτίας της πολυκοσμίας καί της πολιτικής κατάστασης που επικρατούσε εκείνα τα χρόνια,τα πάντα ισορροπούσαν σαν άλλοι ακροβάτες πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί. Μια πόλη την οποία όποιος/α την γνωρίσει,δύσκολα θα την ξεχάσει...

   Η συγγραφέας κυρία Rachel O'Connor κάνει το ντεμπούτο της στον χώρο της λογοτεχνίας με ένα πολύ δυνατό μυθιστόρημα,που υπόσχεται να μας συγκινήσει καί να μας προβληματίσει. Ο λόγος για το βιβλίο με τίτλο ''Ψίθυροι της πόλης'',του οποίου η υπόθεση διαδραματίζεται στην Θεσσαλονίκη του 1913 καί φτάνει σχεδόν λίγο πρίν την έναρξη του Α' Παγκοσμίου πολέμου. Μια ιστορία που περιέχει αρκετές πληροφορίες για ένα κομμάτι της ιστορίας της χώρας μας καί αξίζει να αναδειχθούν. 

   Τρείς,εκ διαμέτρου αντίθετες μεταξύ τους,γυναίκες αφηγούνται τις δικές τους εμπειρίες ζωής καί μέσω αυτών αποτυπώνονται ήθη,έθιμα,σκέψεις μα καί ιστορικά-πολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν εκείνα τα χρόνια την πόλη της Θεσσαλονίκης,μα καί τον κόσμο ολόκληρο. Μέσα από τις αντιθέσεις τους,μπορούμε να δούμε τον τρόπο σκέψης τους καί τις βαθύτερες ανάγκες κι επιθυμίες τους. Κοινός τους παρανομαστής η ελπίδα για ένα καλύτερο καί πιο ελπιδοφόρο μέλλον,μακρυά από τις κακουχίες καί την καταπίεση. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μας δίνουν μία εικόνα για το τι επικρατούσε εκείνη την εποχή σχετικά με την θέση της γυναίκας στην κοινωνία,τον γάμο καί τον έρωτα. Δεν έπαιζε ρόλο σε ποια οικονομική τάξη ανήκε κάποια,ή,από που καταγόταν για να ζήσει βάσει των ''κανόνων'' της εποχής. Όλα ήταν ίδια για όλες. Σαν να ήταν προγραμματισμένες οι ζωές τους από την μέρα που γεννιόντουσαν καί δεν μπορούσαν να παρεκκλίνουν από αυτό. Κι αν τυχόν συνέβαινε κάτι τέτοιο,οι συνέπειες θα ήταν βαρύτατες. 

   Αν καί μιλάμε για μία πολυπολιτισμική πόλη που αποτελούνταν από ανθρώπους που ανήκαν σε διάφορα θρησκευτικά δόγματα καί χώρες,δεν παύει να επικρατούσε ένας ρατσισμός,ένας φόβος για το άγνωστο καί μία προκατάληψη σε καθετί ξένο. Οξύμωρο κι όμως συνέβαινε. Κι αυτό είναι κάτι που προσπαθεί να αναδείξει η συγγραφέας μέσα από την πλοκή του βιβλίου της. Να δώσει την ελευθερία σε αυτές τις γυναίκες να μιλήσουν ''ανοιχτά'' για όλα αυτά,χωρίς να τις φιμώσουν. Τολμηρό σαν εγχείρημα με τα δεδομένα της εποχής. Αν καί οι φωνές τους ακούγονται σαν ''Ψίθυροι της πόλης'',δεν σταματούν να προκαλούν ρήγματα στις κραυγές που επικρατούν παντού γύρω τους. Αρκεί μία μικρή σπίθα,για να αλλάξουν πολλά.

   Το βιβλίο υπήρξε μία πολύ ευχάριστη έκπληξη για μένα. Αν καί είναι το πρώτο έργο της συγγραφέως που δημοσιεύεται,είναι καλογραμμένο κι άκρως ευανάγνωστο. Ο χωρισμός του κειμένου σε τρία μέρη,φάνταζε στα μάτια μου σαν το παρελθόν,το παρόν καί το μέλλον των τριών γυναικών. Επίσης,χρησιμοποιεί σωστά όλα τα εκφραστικά μέσα. Το λεξιλόγιο είναι άφθονο καί οι διάλογοι ανάμεσα στους ήρωες αληθοφανείς. Σε συνδυασμό με τις παραστατικές εικόνες καί τον ρεαλισμό των χαρακτήρων των ηρώων δίνουν ένα οικείο καί προσιτό κείμενο. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ένιωσα να ''ζωντανεύουν'' μπροστά στα μάτια μου όλα όσα διάβαζα μέσα στις σελίδες του,καθιστώντας κι εμένα μέρος της ιστορίας.Τα συναισθήματα κι αυτά ποικίλα θα είναι οι αόρατοι συνοδοιπόροι μας σε αυτό το μαγικό ταξίδι της ψυχής. Θα περάσουμε από την χαρά καί τον έρωτα,στον πόνο καί τον φόβο για το άγνωστο αύριο. Το αν κατάφεραν,ή όχι,οι ήρωες του βιβλίου να αποκτήσουν αυτό που διακαώς επιθυμούσαν δεν θα σας το αποκαλύψω. Μα πάντα να έχετε κατά νού πως η ζωή είναι απρόβλεπτη καί κανείς/καμία δεν μπορεί να ξέρει τι του/της επιφυλάσσει το μέλλον.

   Θα μπορούσα να σας μιλάω για ώρες για το βιβλίο,αλλά κάπου εδώ επιλέγω να κλείσω την κριτική μου. Το βιβλίο,όπως εύλογα καταλάβατε,μου άρεσε πάρα πολύ. Ειδικά ο επίλογός του είναι η αφορμή για να το ξαναδιαβάσω μελλοντικά. Όχι άμεσα,μα πιο μετά. Είμαι ακόμα επηρεασμένη από αυτό. Βρήκα εξαιρετικό το ''πάντρεμα'' ανάμεσα στην ιστορία καί στην μυθοπλασία. Γι'αυτόν τον λόγο,σας το προτείνω ανεπιφύλακτα. 

                                                                   Καλές σας αναγνώσεις!

Υ.Γ. Η χρήση στίχων γνωστών τραγουδιών στην αρχή κάθε μέρους του βιβλίου έδινε έναν τόνο λυρικότητας σε όλο το κείμενο.

                                                                          ΠΕΡΙΛΗΨΗ

1913. Η Θεσσαλονίκη, το σταυροδρόμι των πολιτισμών, έχει μόλις απελευθερωθεί από τον οθωμανικό ζυγό και έχει περιέλθει στα χέρια των Ελλήνων. Είναι μια πολυπολιτισμική πόλη που κατοικείται από Σεφαραδίτες Εβραίους, Έλληνες, Τούρκους, Βούλγαρους. Η Μελίνα, μια νεαρή ορθόδοξη Ελληνίδα, ζει σε ένα χωριό της βόρειας Ελλάδας, κοντά στα σύνορα. Όταν αποκαλύπτεται η σχέση της με τον νεαρό Βούλγαρο Ντράγκαν, υποχρεώνεται από την οικογένειά της να πάει στη Θεσσαλονίκη, στο σπίτι του αδελφού της, του δημοσιογράφου Τίτου. Η Γιάελ, μια νεαρή Σεφαραδίτισσα, παντρεύεται τον Βιδάλ, γιο επιφανούς βιομήχανου της πόλης. Η οικογένειά της θεωρεί ότι ο γάμος είναι το σημαντικότερο πράγμα για μια γυναίκα, ενώ η ίδια διψά να μορφωθεί, να εργαστεί και να γνωρίσει τον κόσμο. Για να τα καταφέρει, ζητά κρυφά τη βοήθεια του Τίτου - παλιού συμμαθητή του άντρα της. Η Μπρίτζιντ είναι Ιρλανδή καθολική νοσοκόμα που κατατάσσεται στον αγγλικό στρατό για να ξεφύγει από την ταραγμένη πατρίδα της και από μια δύσκολη προσωπική σχέση. Ακολουθεί τα βρετανικά στρατεύματα, και από την Αίγυπτο φτάνει στη Λήμνο και, τέλος, στη Θεσσαλονίκη, όπου γνωρίζει τον Τίτο και συνδέονται ερωτικά. Οι τρεις γυναίκες τολμούν να χαράξουν την πορεία της ζωή τους σύμφωνα με τις προσωπικές τους επιθυμίες, αψηφώντας τα εμπόδια που θέτουν η καταγωγή τους, η κοινωνία και η αστάθεια που επικρατεί στα Βαλκάνια εκείνη την εποχή λόγω των αλλεπάλληλων πολεμικών συγκρούσεων.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: RACHEL O'CONNOR

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Whispering City

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΚΕΔΡΟΣ