Ωκεανός

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

''Στις 4 Αυγούστου 1991, το ελληνικό κρουαζιερόπλοιο “Ωκεανός” απέπλευσε με 571 επιβάτες από το λιμάνι του Ιστ Λόντον της Νοτίου Αφρικής με προορισμό το Ντέρμπαν. Όμως, δεν έφτασε ποτέ.Μια θύελλα του Ινδικού, με δώδεκα μέτρα κύμα, άνοιξε ρήγμα στην πρύμνη του πλοίου ρίχνοντας το σε ακυβερνησία. Έμεινε στην επιφάνεια, μέσα στη θύελλα, δεκατέσσερις ώρες μέχρι να βυθιστεί.Τις θυμάμαι αυτές τις δεκατέσσερις ώρες. Τις θυμάμαι καλά. Ήμουν τότε έντεκα χρόνων και έβλεπα στην τηλεόραση το πλοίο να βυθίζεται και τους επιβάτες να προσπαθούν να σωθούν πάνω στο κατάστρωμα. Μα εγώ δεν νοιαζόμουν για κανέναν από τους επιβάτες. Κανέναν εκτός από έναν: τον πατέρα μου.''

                                                        (Περίληψη εξωφύλλου)

   Στο σημερινό αναγνωστικό μου ''ταξίδι'',είχα για συντροφιά το νέο ιστορικό-κοινωνικό μυθιστόρημα του συγγραφέα κυρίου Μιχάλη Κατράκη,με τίτλο ''Ωκεανός'',το οποίο είναι βασισμένο σε αληθινά γεγονότα καί δεν έχει πολύ καιρό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ελκυστής. Πρίν,όμως,ξεκινήσω να σας μιλάω γι'αυτό,θα ήθελα να σας επιστήσω την προσοχή σε κάποια πράγματα,για την αποφυγή τυχόν παρεξηγήσεων καί παρερμηνειών. 

-1ο)Το βιβλίο,αν καί βασίζεται σε αληθινές καταστάσεις,το μεγαλύτερο κομμάτι του είναι μυθοπλασία. Έχουμε να κάνουμε με ένα μυθιστόρημα καί καλό θα είναι να το αντιμετωπίσουμε ως τέτοιο. Όχι σαν ιστορικό κείμενο/δοκίμιο. Άλλωστε,το ξεκαθαρίζει κι ο ίδιος ο συγγραφέας στον ''πρόλογό'' του.

-2ο)Ο συγγραφέας έχει κάνει ενδελεχή έρευνα για να είναι έγκυρα τα όσα γράφει,σχετικά με τα όσα είχαν λάβει χώρα τότε καί να μην πέσει σε τυχόν λάθη κι ανακρίβειες.

-3ο)Ο συγγραφέας ουδέποτε είχε την πρόθεση,μέσα από το βιβλίο του,να στήσει μία δίκη,όπου θα δικάζονται οι ένοχοι καί θα έρχονταν στο φώς τα πραγματικά αίτια της τραγωδίας. Αυτό είναι κάτι που αφορά την δικαιοσύνη καί δεν επαφίεται στην δικαιοδοσία της λογοτεχνίας.

  Αφού σας ανέφερα αυτά που θεωρώ ότι χρειάζεται να τα έχετε κατά νού,πρίν να αρχίσετε την ανάγνωση του βιβλίου,ας περάσω τώρα στην κριτική μου.

   Η χώρα μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την θάλασσα. Δεν είναι τυχαίο,επίσης,πως πολλοί εφοπλιστές είναι Έλληνες καί υπάρχουν πολλά ναυπηγεία διασκορπισμένα σε διάφορα σημεία. Οι περισσότερες οικογένειες,από πολύ παλιά ακόμη μέχρι καί σήμερα,έχουν τουλάχιστον έναν ναυτικό ανάμεσα στα μέλη τους. Κάποιοι μπορεί να ταξιδεύουν τώρα που μιλάμε,άλλοι τώρα να επιστρέφουν καί άλλοι να ετοιμάζονται να φύγουν. Δεν είναι εύκολη η ζωή των ναυτικών. Μα ούτε κι αυτών που μένουν πίσω καί αγωνιούν καθημερινά για την τύχη τους. Πόσοι έχουν χαθεί καί πόσοι γύρισαν πίσω σαν ζωντανοί-νεκροί μετά από εκείνα που έζησαν; Είναι συνεπώς αναμενόμενο,η υπόθεση του παρόντος βιβλίου να ''αγγίξει'' πολλούς καί πολλές που θα το διαβάσουν. 

   Ο συγγραφέας,με αφορμή το ναυάγιο του ελληνικού κρουαζιερόπλοιου ''Ωκεανός'' που συνέβη τον Αύγουστο του 1991,θέλησε να μιλήσει για την ναυτική ζωή καί το πως επηρεάζει όλους όσους συνδέονται με εκείνη. Αρχικά,θα μας μιλήσει για την σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε έναν ναυτικό καί τον γιό του. Αντικειμενικά,θα υπάρξουν μεγάλες δυσκολίες καί χάσματα,αφού η έλλειψη της πατρικής φιγούρας για μεγάλο διάστημα από το σπίτι,έχει ως αποτέλεσμα το εκάστοτε παιδί να νιώθει περίεργα κι αμφιλεγόμενα συναισθήματα. Κι όλο αυτό θα μας το δώσει μέσα από την οπτική ματιά του παιδιού καί μετάπειτα ενήλικα γιού. 'Υστερα,θα προσπαθήσει να αναδείξει την πλευρά των ναυτικών. Θα μιλήσει μέσω αυτών. Θα εκφράσει τους προβληματισμούς καί τις σκέψεις των. Θα μάθουμε τα προβλήματα καί τις δυσκολίες που τους ταλανίζουν,μα κυρίως τον τρόπο με τον οποίο αποτυπώνονται όλα αυτά σαν χαραγματιές στην ψυχή τους. Θα γίνουμε,ουσιαστικά,αυτήκοοι μάρτυτες των συγκλονιστικών αφηγήσεων της ζωής τους. Τέλος,χάρη στην μυθοπλασία σε συνδυασμό με τις αληθινές μαρτυρίες,θα έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε πράγματα σχετικά με το ναυάγιο. Σίγουρα,οι παλαιότεροι θα το θυμηθούν καί οι νεότεροι θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν γι'αυτό.

   Ένα στοιχείο του κειμένου,που το βρήκα εξαιρετικό,ήταν ο τρόπος που δομούνται καί σκιαγραφούνται οι χαρακτήρες των ηρώων από τον συγγραφέα. Δεν υπάρχει το παραμικρό ψεγάδι. Στα μάτια μου φαντάζουν άρτιοι καί δεν θα άλλαζα τίποτα επάνω τους. Φέρουν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά με τα οποία θα τους έπλαθα κι εγώ με την φαντασία μου. Γέμισαν την ψυχή μου με ποικίλα συναισθήματα. Από χαρά καί συμπάθεια έως αδιαφορία,ίσως καί μίσος. Ο πόνος τους γίνεται καί πόνος των αναγνωστών. Έχουν μία αληφοθάνεια που τους καθιστά προσιτούς καί όμοιους/ες με εμάς. Μην παραξενευτείτε,αν υπάρξει στιγμή που θα βάλετε τους εαυτούς σας στην θέση τους... Σας το είπα καί παραπάνω. Είναι πιθανή μία ομοιότητα.

   Ο λόγος του βιβλίου είναι μεστός καί χειμαρρώδης,αφού η ένταση καί η αγωνία αυξάνεται με καλπάζοντα ρυθμό καθώς κυλούν οι σελίδες. Το λεξιλόγιο άφθονο,εμπλουτίζεται από πολλούς ναυτικούς όρους,απαραίτητους -κατ'εμέ- για να είναι πιο ολοκληρωμένη η πλοκή. Οι δε εικόνες του κειμένου είναι πολλές καί τόσο αναλυτικές που ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας. Δεν σας το κρύβω,πως έπιασα σε κάποια σημεία τον εαυτό μου να οραματίζεται ότι ήμουν επιβάτιδα στο κρουαζιερόπλοιο καί έζησα όλη την περιπέτεια. Έβλεπα τα κύματα να απειλούν να με καταβροχθίσουν κι εγώ να παλεύω να σωθώ. Το θεωρώ υπέρ της γραφής του συγγραφέα αυτό. Σαν άλλος μαέστρος/σκηνοθέτης όριζε ένα συγκλονιστικό φινάλε. 

   Θα ήταν μεγάλη μου παράλειψη,λίγο πρίν ολοκληρώσω την κριτική μου για το βιβλίο,να μην αναφερθώ στο υπέροχο κείμενο που κοσμεί την εισαγωγή του βιβλίου κι έχει γραφτεί από την εξαιρετική συγγραφέα κυρία Τέσυ Μπάιλα. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο καλός καί πιο ταιριαστός ''πρόλογος''. Νομίζω πως υπάρχει απόλυτη σύμπνοια σκέψης ανάμεσα στους δύο συγγραφείς καί αυτό το ''πάντρεμα'' ήταν πολύ επιτυχημένο.

   Εν κατακλείδι,πρόκειται για ένα καθηλωτικό καί πολύ δυνατό μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί από τους αναγνώστες. Εμένα μου άρεσε πάρα πολύ καί θα συντροφεύει την σκέψη μου για αρκετό καιρό. Σας προτρέπω να το αναζητήσετε.

                                                                 Καλά σας αναγνώσματα!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΕΛΚΥΣΤΗΣ