Αφιέρωμα στην διλογία ''Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΑΙΝΙΔΑΣ - ΟΙ ΔΙΑΘΗΚΕΣ''

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

    Ένα απ΄τα ''ελαττώματά'' μου ως αναγνώστρια είναι πως όταν ξεκινάω μία διλογία,τριλογία,σειρά βιβλίων κλπ. καί μου αρέσει πολύ,δεν μπορώ να κάνω εύκολα υπομονή καί να περιμένω την έκδοση του επόμενου βιβλίου. Γι'αυτόν τον λόγο,πλέον,επιλέγω να διαβάσω όλα τα βιβλία μαζί,μόλις εκδοθεί καί το τελευταίο. Ξέρω πως είστε πολλοί/ες εκεί έξω που συμμερίζεστε αυτήν μου την άποψη. Καί επειδή αγαπήσατε πολύ τα αφιερώματα που κάνω μέσω του blog μου,αποφάσισα να συνεχίσω με ένα αφιέρωμα στην διλογία της συγγραφέως κυρίας Μάργκαρετ Άτγουντ,με τίτλους ''Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΑΙΝΙΔΑΣ - ΟΙ ΔΙΑΘΗΚΕΣ''. Πρίν να ξεκινήσω να σας μιλάω  για τα βιβλία,θα μου επιτρέψετε να πώ ένα μεγάλο ευχαριστώ στις εκδόσεις Ψυχογιός για την αποδοχή της πρότασής μου καί την αποστολή των βιβλίων.

  Αγαπώ τα δυστοπικά μυθιστορήματα -αν καί δεν έχω διαβάσει πολλά- τόσο για τα μηνύματα που μεταφέρουν σε εμάς τους αναγνώστες,όσο καί για τον αλληγορικό τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουν τα πράγματα. Εκπέμπουν μία αδάμαστη γοητεία καί μία εκκεντρικότητα που τα καθιστά άκρως θελκτικά κι ενδιαφέροντα στα μάτια των αναγνωστών. Περιγράφουν κάποια από τα χείριστα σενάρια που θα μπορούσαν να συμβούν στην πραγματικότητα καί τον τρόπο με τον οποίο οι επερχόμενες αλλαγές θα επηρέαζαν συθέμελα τις κοινωνίες καί ολόκληρο τον κόσμο. Κι αν σας φαίνονται μακρινά καί ξένα όλα αυτά που μπορεί να βρείτε διαβάζοντας ανάλογα βιβλία,σκεφτείτε απλά αυτό που ζούμε με την πανδημία του covid-19. Ποιός θα το πίστευε ότι θα συνέβαινε ποτέ κάτι τέτοιο; Σίγουρα θα φάνταζε σαν σενάριο μίας δυστοπικής ταινίας. Μόνο που είναι πραγματικότητα.

   Η διλογία ξεκινάει με το βιβλίο ''Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΑΙΝΙΔΑΣ''(The Handmaid's Tale). Η συγγραφέας μας εισάγει στον κόσμο της θεραπαίνιδας καί την ιστορία της με έναν ομαλό καί ήπιο τρόπο. Έχω την αίσθηση πως είναι κάπως συγκρατημένη καί μετά την πάροδο των πρώτων σκηνών αρχίζει να απελευθερώνεται καί ο λόγος της να γίνεται πιο έντονος καί χειμαρρώδης. Λες κι έσπασαν τα δεσμά της καί μπορεί να μιλήσει χωρίς κάποιος να την εμποδίζει. Χρησιμοποιεί πλούσιο,οικείο καί κάποιες φορές ωμό λεξιλόγιο,γλαφυρές εικόνες που ''σοκάρουν'' εξαιτίας της λιτότητας και αυστηρότητας που τις διακρίνει καί ρεαλιστικούς διαλόγους ανάμεσα στους ήρωες. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα ένα βιβλίο ευανάγνωστο καί καθηλωτικό. Σίγουρα μπορεί να λάβει τον όρο ''page turner''. Εδώ,οφείλω να πώ ένα μεγάλο μπράβο στον κύριο Αύγουστο Κορτώ για την εξαιρετική δουλειά που έχει κάνει στην απόδοση του κειμένου στην ελληνική γλώσσα. Θεωρώ πως έπιασε απόλυτα τον παλμό καί το ύφος της συγγραφέως.

   Η συγγραφέας κάνει πολύ καλή δουλειά όσον αφορά την σκιαγράφηση καί αποτύπωση των χαρακτήρων των ηρώων πάνω στο χαρτί. Τους ''ντύνει'' με τα κατάλληλα καί ταιριαστά χαρακτηριστικά που έπρεπε να φέρουν βάσει της θέσης τους,του φύλου τους καί του σκοπού που πρέπει να διατελέσουν μέσα στην ιστορία. Δεν προβαίνει σε χρήση υπερβολών καί περιττών φιοριτούρων που απλά θα κάλυπταν πιθανά κενά. Δίνει τον λόγο στην κύρια πρωταγωνίστρια,την θεραπαίνιδα. Εκείνη θα ''σηκώσει'' στους ώμους της το βαρύ φορτίο να διηγηθεί τα πάντα. Μέσα από αυτήν την εξομολόγηση-εξιστόρηση θα μάθουμε τι ακριβώς συνέβη,μύχιες σκέψεις καί μυστικά. 

  Το νόημα της ιστορίας είναι πιο βαθύ καί ουσιαστικό απ΄όσο,αρχικά,φαντάζει. Διαπραγματεύεται το ζήτημα της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία καί τον ''προορισμό'' της στην ζωή. Έχω ξαναπεί καί σε προηγούμενη κριτική μου πως οι γυναίκες ανέκαθεν υπήρξαν σε δεινότερη θέση από τους άνδρες. Στερούνται δικαιώματα καί δεν τους φέρονται ως ίσες. Σαν να είναι άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας... Τις χρησιμοποιούσαν,ναι τις χρησιμοποιούσαν,σαν να είναι αντικείμενα προς εκμετάλλευση καί αναπαραγωγή,που μόλις χάλαγε το ένα,το αντικαθιστούσαν με άλλο. Αυτό επιθυμεί να θίξει η συγγραφέας μέσα από την πλοκή του βιβλίου. Με μία πιο δεικτική καί καυστική ματιά -εγώ συμφωνώ μαζί της- θα μιλήσει καί για τον τρόπο που η θρησκεία συνέβαλε από μεριάς της σε όλο αυτό καί το πως διαμόρφωσε καί επέβαλε την άποψη της κοινής γνώμης απέναντι στις γυναίκες.

   ΄Εχετε αναρωτηθεί ποτέ πως θα ήταν ο κόσμος αν οι γυναίκες δεν κατάφερναν να διεκδικήσουν,έστω κι αυτά τα λίγα δικαιώματα καί οφέλη που έχουν σήμερα; Βέβαια,θα μου πείτε πως δεν χαίρουν της ίδιας εκτίμησης καί θέσης μέσα στην κοινωνία όλες οι γυναίκες στον κόσμο. Έχετε δίκιο. Μήπως,τελικά,έχουμε την ψευδαίσθηση ότι τα έχουμε καταφέρει; Πόσο εύθραυστα είναι όλα γύρω μας; Χρειάζεται διαρκής αγώνας καί επαγρύπνηση για να αποτρέψουμε τυχόν ενέργειες που θα φέρουν ολέθριες συνέπειες καί θα ταράξουν τον κόσμο μας συθέμελα.

''Η Δημοκρατία της Γαλαάδ προσφέρει στην Τουφρέντ μόνο μία επιλογή: την αναπαραγωγή. Αν παρεκκλίνει απ' τον σκοπό της, θα καταλήξει, όπως όλοι οι αντιφρονούντες, κρεμασμένη στο Τείχος, ή θα σταλεί στις Αποικίες, όπου θα βρει αργό και μαρτυρικό θάνατο από ραδιενέργεια. Αλλά ακόμα κι ένα απολυταρχικό καθεστώς δεν μπορεί να αφανίσει τον πόθο – ούτε της Τουφρέντ ούτε και των δύο ανδρών απ' τους οποίους κρέμεται η μοίρα της.'' (Περίληψη οπισθοφύλλου)

    Η διλογία κλείνει με το δεύτερο βιβλίο,με τίτλο ''ΟΙ ΔΙΑΘΗΚΕΣ''(The Testaments). Έρχεται να ολοκληρώσει την ιστορία καί να μας αποκαλύψει λεπτομέρειες που δεν γνωρίζαμε καί να συμπληρώσει τα υπολοιπόμενα κομμάτια του πάζλ,ώστε να έχουμε μία πλήρη εικόνα. Σε αυτό το βιβλίο η ιστορία θα ξεδιπλωθεί μέσω της αφήγησης τριών γυναικών που εμπλέκονται άμεσα με όλο το σύστημα. Θα μας μιλήσουν για τις προσωπικές τους εμπειρίες καί θα ρίξουν φώς σε άγνωστες πτυχές. Θεωρώ περιττό να σας ξαναμιλήσω για το μοτίβο γραφής της συγγραφέως,αφού είναι ίδιο όπως το πρώτο βιβλίο. Επειδή τα βιβλία είναι αλληλένδετα,πρέπει να διαβαστούν μαζί ώστε να είναι πιο κατανοητή η πλοκή καί για να μην γεννηθούν απορίες στο μυαλό των αναγνωστών.

   ''Δεκαπέντε χρόνια μετά τα όσα περιγράφονται στην Ιστορία της Θεραπαινίδας, το θεοκρατικό καθεστώς της Δημοκρατίας της Γαλαάδ παραμένει ισχυρό, αλλά τα πρώτα σημάδια της παρακμής αρχίζουν να γίνονται φανερά. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, οι ζωές τριών ολότελα διαφορετικών γυναικών συναντιούνται, και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι εκρηκτικά. Οι δύο ανήκουν στην πρώτη γενιά που ενηλικιώνεται μέσα στην τυραννία. Στις δικές τους μαρτυρίες προστίθεται μια τρίτη: της Θείας Λίντια, το περίπλοκο παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον της οποίας επιφυλάσσουν πολλές εκπλήξεις και ανατροπές. Καθώς η Άτγουντ μάς οδηγεί στα άδυτα του καθεστώτος της Γαλαάδ, καθεμιά από τις ηρωίδες της πρέπει να αποδεχτεί ποια είναι και να αποφασίσει ως πού είναι διατεθειμένη να φτάσει γι’ αυτό που πιστεύει…''(Περίληψη οπισθοφύλλου)

   Με το βιβλίο ''ΟΙ ΔΙΑΘΗΚΕΣ'' έχω την αίσθηση πως ολοκληρώθηκε με τον κάλλιστο τρόπο η ιστορία αυτών των γυναικών. Κάποιες τις συμπάθησα καί άλλες όχι. Σίγουρα,όμως,μπόρεσα σε μεγάλο ποσοστό να κατανοήσω,ίσως καί να δικαιολογήσω εν μέρει,τις αποφάσεις καί την στάση που επέλεξαν να κρατήσουν.

   Φτάνοντας,αισίως,στο τέλος της ανάγνωσης επιλέγω να κρατήσω τα εξής: 1) Πόσο πολύ αντιστάθηκαν,βασανίστηκαν,φυλακίστηκαν,εκδιώχθηκαν καί καταδικάστηκαν σε θάνατο οι γυναίκες παλαιότερα για να έχουμε εμείς σήμερα όσα θεωρούμε δεδομένα. 2)Άν δεν έκαναν όλη αυτήν την προσπάθεια καί δεν έδιναν αυτόν τον σκληρό αγώνα,πόσο άθλια,μαύρη καί μίζερη θα ήταν η ζωή μας.

   Εν ολίγοις,πρόκειται για δύο εξαιρετικά δυστοπικά μυθιστορήματα που δίνουν μαθήματα ζωής καί τροφή για σκέψη. Θα σας κάνουν να δείτε τα πράγματα από άλλη οπτική,να αναθεωρήσετε καί να νιώσετε πόσο πολύτιμη είναι η ελευθερία καί η έκφραση. Αξίζει να τα αναζητήσετε. Εγώ έμεινα πολύ ικανοποιημένη από την ανάγνωσή τους. Ειδικά ο επίλογος φαντάζει τόσο μακρινός κι απτός την ίδια στιγμή,που κάνει ακόμη πιο έντονα όλα τα συναισθήματα.

                                                          Καλές σας αναγνώσεις!

Υ.Γ. Συγχαρητήρια στην εξαιρετική δουλειά που έχει γίνει στα εξώφυλλα που κοσμούν τα βιβλία. Δώστε έμφαση κι εκεί.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΜΑΡΓΚΑΡΕΤ ΑΤΓΟΥΝΤ(MARGARET ATWOOD)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ