Το τσιπάκι της γνώσης

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

    Σε εποχές δύσκολες όπου οι κοινωνίες ταλανίζονται από πολλά προβλήματα,ποιά η θέση του βιβλίου μέσα σε αυτές; Για μένα είναι πιο επιτακτική από ποτέ η ανάγκη να διαβάζουμε βιβλία που αφυπνίζουν την κοιμισμένη κριτική ικανότητα καί σκέψη καί να μας ''ενεργοποιούν'' ως πολίτες. Για να γίνει βέβαια αυτό,χρειάζεται οι συγγραφείς να έχουν ως στόχο τους αυτό μέσα από τις ιστορίες των βιβλίων τους. Να ''ταράξουν'' τα νερά,όχι για να προκαλέσουν καί να αυξήσουν τις πωλήσεις των βιβλίων τους,αλλά για να περάσουν ουσιαστικά μηνύματα στο αναγνωστικό κοινό. Η φωνή έχει δύναμη καί ο δημόσιος λόγος,καλώς ή κακώς,επηρεάζει. Αρκεί να ξέρουμε να τον χειριστούμε με σύνεση καί σωστά επιχειρήματα.

   Δυσκολεύτηκα να κατατάξω σε ένα συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος το βιβλίο που διάβασα καί σας παρουσιάζω σήμερα. Με έναν μαγικό τρόπο ισορροπεί ανάμεσα στην δυστοπία,το κοινωνικό μυθιστόρημα καί την επιστημονική φαντασία. Μα πάνω απ'όλα θα μπορούσε,σε πολύ μεγάλο βαθμό,να είναι ένα πιθανό σενάριο για το πως θα εξελιχθούν καί θα καταλήξουν να είναι οι κοινωνίες μελλοντικά. Το βιβλίο του συγγραφέα κυρίου Βαγγέλη Κάλιοση με τίτλο ''Το τσιπάκι της γνώσης'' (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος) ήρθε στα χέρια μου την κατάλληλη στιγμή. Το διάβασα με απόλυτη προσήλωση καί με μεγάλο ενδιαφέρον. 

   ''Η ιστορία μας εκτυλίσσεται κατά το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα σε μια πόλη με βαρύ παρελθόν αλλά ελαφρύ και φαύλο παρόν. Τι θα συμβεί σ’ αυτή την πόλη, όταν ο Πολίτης Α ερωτευτεί κεραυνοβόλα και αμοιβαία την κόρη του Κυβερνήτη της; Πώς θα επηρεαστεί η μοίρα της από την απόφαση του Πολίτη Β, πρώην διάσημου σκανδαλοθήρα δημοσιογράφου, να επιστρέψει μετά από ένα διάστημα εθελούσιας απουσίας, υιοθετώντας ένα εντελώς νέο μοτίβο δημόσιας δράσης; Πού θα οδηγηθεί εν τέλει, όταν το Τσιπάκι της Γνώσης γίνει κτήμα μιας μεγάλης μερίδας πολιτών;'' (Από την περίληψη του οπισθοφύλλου)

   Άν θέλεις να στερήσεις από κάποιον τη δυνατότητα να σκέφτεται καί να είναι ενεργός καί όχι παθητικός ως πολίτης,να τον χειραγωγείς κι εντέλει να γίνει φερέφωνο των δικών σου απόψεων καί να μην στραφεί -εντός κι εκτός εισαγωγικών- εναντίον σου,η πιο καλή λύση είναι να του στερήσεις το δικαίωμα στη γνώση. Η γνώση προσφέρει δύναμη. Η γνώση μας δίνει ελευθερία. Η γνώση σημαίνει πως μπορούμε να σκεφτόμαστε ορθά καί να μην επηρεαζόμαστε από ρητορικές μίσους,εμπάθειας ή άλλους λαοπλάνους που σκοπό τους έχουν να μας ''ποδοπατήσουν'' καί να κυριαρχήσουν πάνω μας προς ίδιον συμφέρον. Άν,λοιπόν,τη στερηθούμε για τον οποιονδήποτε λόγο,χάνουμε μαζί της ένα από τα εφόδια που μας κάνουν νοήμονες καί σκεπτόμενους ανθρώπους. Γινόμαστε άβουλα όντα,βορά στους θηρευτές που δεν θα είναι άλλοι από τους κατέχοντες την εξουσία.

   Έπειτα,έρχεται η λήθη. Με το να ξεχάσουμε το ποιοι/ες είμαστε καί κατ'επέκταση την ιστορία τη δική μας καί του τόπου μας,είναι δεδομένο πως θα πέσουμε στην παγίδα καί θα επαναλάβουμε με μαθηματική ακρίβεια τα ίδια λάθη με τις όποιες καταστροφικές συνέπειες σε πολλά επίπεδα. Σκεφτείτε τώρα έναν συνδυασμό αυτών των δύο; Αντέχετε να διανοηθείτε το πόσο θα άλλαζαν οι ζωές σας καί το ό,τι γνωρίζατε δεν θα ήταν το ίδιο; Στο χέρι μας είναι να μην επιτρέψουμε να συμβεί αυτό.

   Αγαπώ την ευφυϊα καί το χιούμορ στους ανθρώπους. Ο συγγραφέας τα κατέχει αυτά τα δύο καί με λόγο άρτιο,οικείο καί άκρως καυστικό στα σημεία που πρέπει,μας προσφέρει ένα κείμενο,που κατά την γνώμη μου,μπορεί να θεωρηθεί ως τροφή για σκέψη των σύγχρονων πολιτών. Δεν ωραιοποιεί καταστάσεις,ούτε χαϊδεύει τα αυτιά των αναγνωστών. Μας ''προκαλεί'' να δούμε κατάματα ένα εφιαλτικό σενάριο που βρίσκεται προ των πυλών καί είναι πιθανό να συμβεί,αν δεν αντιδράσουμε. Χρησιμοποιεί άφθονο λεξιλόγιο,περιεκτικά κεφάλαια καί ρεαλιστικούς διαλόγους ανάμεσα στους ήρωες. Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που χειρίζεται την γλώσσα καί ότι εντέλει μας προσφέρει ένα ευκολοδιάβαστο καί κατανοητό κείμενο,απαλλαγμένο από βεμπαλισμούς κι άλλες τάσεις εντυπωσιασμού.

   Οι ήρωες του βιβλίου,αν καί πρόκειται για αποκυήματα της φαντασίας του συγγραφέα,εκπέμπουν μία αληθοφάνεια που κάλλιστα επιτρέπουν σε μερίδα του αναγνωστικού κοινού να ταυτιστούν μαζί τους. Να βρεθούν στην θέση τους καί να γεμίσει το μυαλό τους από τις ίδιες σκέψεις,ερωτήματα καί συναισθήματα. Ερωτήματα για το τι μπορεί κάποιος να κάνει καί ύστερα η κοινωνία στο σύνολό της για να αποτραπεί η γέννηση καί επικράτηση ακραίων θέσεων καί προσώπων,για το πως το δικαίωμα στη γνώση αφορά όλους καί κανείς δεν μπορεί να το στερήσει σε κάποιον άλλον,για το πως ο έρωτας μπορεί να γίνει ή όχι κινητήριος δύναμη κι έναυσμα για να κινητοποιηθεί κάποιος καί για το πως μπορεί μία πόλη καί κατ'επέκταση όλος ο κόσμος να λειτουργεί ορθά με ή χωρίς να υπάρχουν άνθρωποι που κατέχουν την εξουσία. 

   ''Έχουν άραγε οι ήρωές μας τις απαντήσεις σε όλες αυτές τις ερωτήσεις; Ποτέ δεν θα το μάθετε, αγαπητοί πιθανοί μου αναγνώστες, εάν δεν μπείτε στον κόπο να διαβάσετε την ιστορία τους όπως σας την αφηγούμαι εγώ, ένας πολίτης αυτής της πόλης εν έτει 2100...'' (Από την περίληψη του οπισθοφύλλου)

   Για μένα η ιστορία του βιβλίου είναι πιο επίκαιρη καί ουσιαστική από ποτέ. Αρκεί να ρίξουμε το βλέμμα μας γύρω μας καί να παρατηρήσουμε ό,τι συμβαίνει στις κοινωνίες. Τα κακώς κείμενα καί οι λανθασμένες απόψεις καί συμπεριφορές ξεπετάγονται όλο καί παραπάνω καί απειλούν να μας ''πνίξουν''. Τότε είναι η ώρα να λάβουμε δραστικά μέτρα. Το πρόβλημα πρέπει να ξεριζώνεται από την ρίζα από την αρχή κιόλας,πρίν προλάβει να ανθίσει καί να αποκτήσει οπαδούς. Πρέπει να γαλουχηθούμε όλοι κι όλες με σωστά κριτήρια. Να μην επιτρέπεται σε κανέναν να ''πατάει'' πάνω στην αφέλεια,την αγανάκτηση καί την έλλειψη γνώσης κάποιων ανθρώπων καί να τους εκμεταλλεύονται. Ας βάλουμε,επιτέλους,τα θεμέλια για μία υγιή κοινωνία που σκοπός της θα είναι το όφελος των πολιτών. 

   Ο συγγραφέας -κατ'εμέ- κάνει μία σαφή νήξη σε όλα αυτά που θεωρούνται μάστιγες που ταλαιπωρούν τις σύγχρονες,κατά τ'άλλα πολιτισμένες,κοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Διότι,το πρόβλημα μας αφορά όλους κι όλες ανεξαιρέτως. Είναι πιο κοντά από ό,τι νομίζουμε... Γι'αυτό σας προτρέπω να αναζητήσετε καί να διαβάσετε το βιβλίο. Θα σας κάνει να δείτε τα πράγματα από άλλη ματιά...

                                                                Καλά σας αναγνώσματα!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΛΙΟΣΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΚΑΚΤΟΣ