Βίος Βίας

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

   Η βία καί οποιαδήποτε μορφή αυτής είναι ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΕΑ από όλους κι όλες. Ή τουλάχιστον έτσι όφειλε να συμβαίνει. Δυστυχώς,ζούμε σε μία εποχή που καθημερινά παρατηρούμε γύρω μας πολλά περιστατικά βίας που έχουν αποδέκτες άνδρες,γυναίκες καί παιδιά. Βία που μπορεί να προκαλείται είτε από κάποιο συγγενικό,ή,οικείο πρόσωπο,από κάποιον εργοδότη,ή,συνάδελφο στην δουλειά,ακόμη κι από κάποιο άγνωστο σε εμάς πρόσωπο. Η βία δεν εμφανίστηκε ξαφνικά τώρα,αλλά συμπορεύεται μαζί με τον άνθρωπο από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής του στον κόσμο. Δεν ξεχωρίζει φύλα,ηλικία,καταγωγή,οικονομική κατάσταση,επίπεδο εκπαίδευσης,χρώμα δέρματος,σεξουαλικό προσανατολισμό κι ό,τι άλλο μπορούμε να σκεφτούμε ως πιθανό κριτήριο. Μην νομίζετε πως δεν μας αφορά. Άπαντες καί άπασες είμαστε εν δυνάμει θύματα καί θύτες μίας πράξης βίας. Το γεγονός πως δεν μας έχει συμβεί,δε συνεπάγεται πως δεν συμβαίνει σε άλλους ανθρώπους.

   Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα το νέο βιβλίο της συγγραφέως κυρίας Δήμητρας Παπαδήμα με τίτλο ''Βίος Βίας''. Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που αντικατοπτρίζει απόλυτα όλα τα κακώς κείμενα καί το γενικότερο κλίμα της εποχής που επικρατεί τον τελευταίο καιρό στην χώρα μας όλο καί πιο έντονα. Σαν να έσκασε ξαφνικά μία φούσκα καί ξεχύθηκε έξω όλο το ''πύον'' που εσωκλειόταν μέσα της καί προκαλούσε βαθύ πόνο σε όλους κι όλες τους/τις εμπλεκόμενους/ες. Σαν να έφτασε ο κόμπος στο χτένι καί δεν πήγαινε παραπέρα. Ίσως τώρα πιο πολύ από ποτέ η κοινωνία να ήταν έτοιμη για να αντιμετωπίσει ριζικά αυτό το ζήτημα. Ένα ζήτημα ταμπού που ταλάνιζε πολλούς ανθρώπους.

    Την κυρία Παπαδήμα την γνώριζα μόνο μέσα από την ιδιότητά της ως ηθοποιό. Δεν ήξερα πως στο ενεργητικό της έχει κι αρκετά λογοτεχνικά έργα. Η χαρά μου ήταν μεγάλη που επιτέλους ήρθα σε επαφή καί με αυτήν την πλευρά του εαυτού της. Γιατί οι συγγραφείς μέσω των έργων τους εκθέτουν τον εαυτό τους στο αναγνωστικό κοινό καί επιτρέπουν να δούν ένα κομμάτι της ψυχής τους που εκείνοι/ες επιθυμούν. 

   ''Βίος Βίας'' ο τίτλος του βιβλίου κι όσο στακάτος καί σκληρός μπορεί να ακούγεται,θεωρώ πως δεν θα μπορούσε να υπάρξει άλλος πιο κατάλληλος καί ταιριαστός με το νόημα του βιβλίου. Έπειτα,οι φωτογραφίες που το κοσμούν στο εξώφυλλο καί στο οπισθόφυλλο μας προϊδεάζουν καί μας εισάγουν με ομαλό τρόπο στον ψυχισμό της ηρωϊδας καί την ιστορία του βιβλίου. Λένε πως μπορεί κάποιος/α να αντιληφθεί πολλά από το εξώφυλλο ενός βιβλίου. Κι εδώ αυτό συμβαίνει περίτρανα. Απελπισία,πόνος,θυμός,αγανάκτηση είναι μερικά από τα συναισθήματα που νιώθει η ηρωϊδα καί αποτυπώνονται πάνω στο πρόσωπο της ηθοποιού.

   ''Ξύπνησα ξημερώματα «δαρμένη» από τα ίδια παράξενα όνειρα! Κουκουλώθηκα με το πάπλωμα! Να κρυφτώ! Να ξεφύγω! Από τα όνειρα; Ή από την πραγματικότητα; Έσφιξα τα δόντια! Έπρεπε να τελειώνω με το χρόνιο παραμύθιασμα! Με λίγα λόγια, απαίτησα από τον εαυτό μου να δώσει τίτλο στη μέχρι τώρα ζωή μου! Στον Βίο μου... «τι βίο έχω ζήσει μέχρι τώρα;» «ΒΙΑΣ», ούρλιαξε εκείνη η φωνή μέσα μου που συνεχώς τη διατάζω να βγάλει τον σκασμό! ΒΙΟΣ ΒΙΑΣ! Ναι! Έτσι είναι! Ένα τσεκούρι, ένα μαχαίρι ή μια μονοκοντυλιά, κι ο ΒΙΟΣ γίνεται ΒΙΑΣ! Ξεκίνησα το γράψιμο... Εδώ μέσα είμαι σε αυτές τις γραμμές, σε αυτές τις σελίδες... Ένας σύνθετος άνθρωπος που σπάει εύκολα αλλά και τα σπάει εύκολα! Εδώ μέσα είμαι, μια απλή γυναίκα με κοινή, απλή λογική που δεν τη διαπραγματεύομαι Μια γυναίκα έτοιμη για όλα! Είναι δύσκολο να το δεχτείς, το παραδέχομαι και με δέχομαι!'' (Περίληψη οπισθοφύλλου)

   Όταν ένας άνθρωπος από πολύ μικρή,τρυφερή ηλικία αντί να νιώσει αγάπη καί στοργή,έχει υποστεί επανειλημμένη σωματική,λεκτική καί ψυχολογική βία,πώς θέλουμε ύστερα να έχει υγιείς σχέσεις με τους γύρω του καί να δείχνει εμπιστοσύνη στους άλλους ανθρώπους; Όταν έχει στερηθεί την παιδική αθωότητα κι ό,τι αυτή συνεπάγεται,πώς επιθυμούμε να μιλάμε για ενήλικες που δεν φέρουν κανένα τραύμα στην ψυχή τους; Πόση δύναμη καί κουράγιο να δείξουν όλα αυτά τα θύματα καί να ατενίσουν το μέλλον με αισιοδοξία καί να μην πάρουν μετά τον ρόλο του θύτη,αν η ίδια η οικογένεια καί η κοινωνία στο σύνολό της δεν τους πιστέψει καί σταθεί δίπλα τους χωρίς καχυποψία καί φόβο;

   Ας τελειώσει πια αυτή η υποκρισία καί στενομυαλιά του κόσμου! Τα θύματα δεν φταίνε ποτέ! Δεν επέλεξαν να βρεθούν σε αυτήν τη δεινή θέση σε καμία των περιπτώσεων. Σε αντίθετη με τους θύτες που εκείνοι/ες ίσως να έχουν το δικαίωμα σε αυτήν την επιλογή. Δεν ξέρω για ποιους λόγους κάποιος άνθρωπος να μεταμορφωθεί σε θύτη καί μόνο οι ειδικοί μπορούν να μιλήσουν γι'αυτό,αλλά επιτρέψτε μου να μην μπορώ να το κατανοήσω. Η λογική είναι αυτή,που όπως είπε καί ο αρχαίος φιλόσοφος Αριστοτέλης,μας κάνει να ξεχωρίζουμε από τα άλογα θηρία... Λεπτές λοιπόν οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον ρόλο του θύτη καί του θύματος. Σε ποιές περιπτώσεις αντιστρέφονται οι ρόλοι; Μία αφορμή είναι αρκετή για να αλλάξουν άρδην τα πάντα. Το αποτέλεσμα ολέθριο καί για τις δύο μεριές... Καί επιτρέψτε μου να πιστεύω πως η πολυπόθητη λύτρωση παραμένει εντέλει ζητούμενο...

   Η βία σε καμία των περιπτώσεων δεν είναι απάντηση στη βία. Ποιός όμως μπορεί να δείξει τον ορθό τρόπο; Η δικαιοσύνη ποιές ποινές πρέπει να ορίσει για να εκτίσουν οι κακοποιητές; Μπορεί,άραγε,μία ποινή στον υπαίτιο να απαλύνει τον πόνο των θυμάτων; Πώς μπορεί να μετριάσει ο φόβος καί η δυστυχία που ''κατοικούν'' στις ψυχές των κακοποιημένων ανθρώπων; Πώς πρέπει να μεριμνήσει η πολιτεία για εκείνους; Ποιά μέτρα στήριξης πρέπει να υιοθετήσει; Είναι σίγουρα μία πολύ μεγάλη συζήτηση που δεν μπορεί να γίνει εδώ. Απλά,εγώ παραθέτω μερικές από τις σκέψεις μου γύρω από αυτό το επώδυνο ζήτημα.

   Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε δύο άνισα -από άποψη έκτασης- κεφάλαια,τα οποία αποτελούνται από μικρότερα υποκεφάλαια,όμοια σαν σκηνές μίας δραματικής κινηματογραφικής ταινίας. Ο λόγος της συγγραφέως είναι σκληρός,ωμός καί κυνικός όσο πρέπει. Δίνει τα πάντα στις πραγματικές τους διαστάσεις. Δεν δραματοποιεί καταστάσεις,ούτε χρησιμοποιεί βερμπαλισμούς καί περιττές φιοριτούρες. Στοχεύει απόλυτα με τα λεγόμενά της να ταρακουνήσει συνειδήσεις. Δεν γράφει για να ψυχαγωγήσει αλλά για να ενεργοποιήσει την κοιμισμένη κριτική μας σκέψη καί ανθρωπιά. Κατάφερε η συγγραφέας καί μου ''πέρασε'' όλα όσα βίωνε καί αισθανόταν η ηρωϊδα της. Στάθηκα δίπλα της κι όχι απέναντί της. Την ένιωσα ως δικό μου άνθρωπο,όχι λόγω οίκτου,αλλά γιατί μου το έβγαλε με φυσικό τρόπο κι όχι εξαναγκάζοντάς με. 

   Άν θα έπρεπε να χαρακτηρίσω με λίγες λέξεις το βιβλίο θα το όριζα ως μία εκ βαθέων εξομολογήση μίας κακοποιημένης γυναίκας που γνώρισε μόνο την άσχημη πλευρά της ζωής. Ένας σπαρακτικός μονόλογος που ''ακουμπά'' πάνω στις ψυχές όλων των αναγνωστών. Ένα κείμενο που κάλλιστα θα μπορούσε να διασκευαστεί ως ένας θεατρικός μονόλογος που θα παρακολουθούσα με μεγάλη συγκίνηση καί λαχτάρα. Ένα βιβλίο που θα μείνει νωπό για πολύ καιρό στην μνήμη μου. Ένα βιβλίο που μου φαίνεται αδύνατο να βάλω έναν επίλογο στην αναφορά μου σε αυτό,αλλά οφείλω να το κάνω. Καί πάνω απ'όλα ας βάλουμε όλοι κι όλες μαζί έναν επίλογο σε αυτόν τον βίο βίας.

                                                              Καλές σας αναγνώσεις!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΠΑΔΗΜΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ/ΠΕΔΙΟ