ΠΟΛΥΞΕΝΗ

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

    Όταν διαβάζω ένα βιβλίο του οποίου η ιστορία δεν βασίζεται σε αληθινά γεγονότα,μπορώ να κρατώ τις όποιες συναισθηματικές μου ''αποστάσεις'' γνωρίζοντας πως πρόκειται για προϊόν μυθοπλασίας. Να,όμως,που υπάρχουν βιβλία που μου ξυπνούν έντονα συναισθήματα καί την βαθειά επιθυμία να ''μπώ'' μέσα τους ώστε να αποκαταστήσω τις ισορροπίες,να τιμωρηθούν οι όποιοι ένοχοι -αν υπάρχουν- καί να αποδοθεί κατά κάποιον τρόπο η δικαιοσύνη... Ξέρετε,δεν είναι εύκολο ένας,ή,μία συγγραφέας να ''γεννήσει'' στην ψυχή μας τόσο δυνατά συναισθήματα που μας συντροφεύουν καί ώρες μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης του βιβλίου. Είθισται η όποια συναισθηματική μας φόρτιση να γαληνεύει με την ολοκλήρωση της ανάγνωσης... Να που μου συμβαίνει πάλι τώρα. Παρασύρθηκα από τις σκέψεις μου καί σας μιλάω τόση ώρα χωρίς να σας έχω αναφέρει τον τίτλο του βιβλίου που διάβασα καί σας προτείνω. Ο λόγος,λοιπόν,για το νέο κοινωνικό μυθιστόρημα της συγγραφέως Πένυς Παπαδάκη,με τίτλο ''ΠολυΞένη'' που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

   Το όνομα της συγγραφέως Πένυς Παπαδάκη είναι ευρέως γνωστό κι αγαπητό στους κύκλους των βιβλιόφιλων. Κι εγώ με την σειρά μου είχα γίνει πολλές φορές αυτήκοος μάρτυράς του σε συζητήσεις με άλλους αναγνώστες. Σήμερα,έμελλε να γίνει καί η πρώτη μου ''γνωριμία'' με την πένα της που οφείλω να ομολογήσω πως ήταν πιο ευχάριστη απ'ό,τι φανταζόμουν. Χαίρομα ιδιαίτερα όταν συμβαίνει αυτό. Για να μπορέσω να έρθω πιο κοντά της,αποφάσισα πως έπρεπε να ξεκινήσω διαβάζοντας το βιογραφικό της. Ξαφνιάστηκα ευχάριστα,δεν το κρύβω,όταν διάβασα πως έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από την έκδοση του προηγούμενου βιβλίου της. Ένιωσα λες κι όλο αυτό το διάστημα κατέβαλε προσπάθειες να μας δώσει ακόμη ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Δεν δύναμαι να μιλήσω για τα άλλα της βιβλία,μα αυτό εδώ με ''άγγιξε'' βαθύτατα...

   ''ΠολυΞένη'' ο τίτλος του βιβλίου κι αμέσως αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για το όνομα της κύριας πρωταγωνίστριας. Δεν έχω κρύψει ποτέ πως μου αρέσει να αναζητώ την πρόελευση καί την ιστορία,ή,τον μύθο που συντροφεύει ένα όνομα. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία η Πολυξένη η αγαπημένη του Αχιλλέα -καί στις δύο εκδοχές που υπάρχουν- βρίσκει τραγικό τέλος. Στην περίπτωση,όμως,της ηρωϊδας του βιβλίου τί θα γίνει; Αρχικα έπρεπε να μάθουμε ποια ήταν η Πολυξένη. Ποιά η μοίρα της; Γιατί οι προσωπικές εμπειρίες της ζωής της ήταν τόσο δυνατές που θα μπορούσαν να γίνουν αφορμή να γραφτεί ένα βιβλίο; Τί κοινό μπορεί να την συνέδεε με την συνονόματή της αρχαία Πολυξένη; Γιατί το γράμμα ''Ξ'' στο όνομά της ήταν κεφαλαίο κι όχι μικρό; Μήπως για να τονιστεί το γεγονός πως αισθανόταν πολύ ξένη από τους γύρω της; Πολλά ερωτήματα απαιτούσαν απαντήσεις καί το μόνο που έπρεπε να κάνω ήταν να ξεκινήσω την ανάγνωση. 

   Η συγγραφέας ξεκινά την αφήγηση από το παρόν,συνεχίζει στο παρελθόν καί καταλήγει πάλι στο τώρα. Ουσιαστικά είναι ένας κύκλος που άνοιξε παλιά καί ήρθε η στιγμή να κλείσει τώρα. Τοποθετημένο το μεγαλύτερο κομμάτι της ιστορίας,σε μία όχι καί τόσο μακρινή από εμάς εποχή,θα μας βοηθήσει να μάθουμε όσα δεν γνωρίζαμε για ήθη,έθιμα καί αντιλήψεις του τότε. Γιατί κακά τα ψέματα,τίποτα σχεδόν δεν ήταν ίδιο με σήμερα. Πολλά από αυτά που θεωρούμε δεδομένα κι αποδεκτά πλέον,τότε ήταν κατακριτέα από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Η συγγραφέας με πολλή προσοχή,σεβασμό καί ευαισθησία προσπαθεί να τα αναδείξει καί παράλληλα να αγκαλιάσει καί να προστατέψει την κύρια πρωταγωνίστριά της. Άλλωστε,πως γίνεται να φταίει ένα αθώο παιδί για τις επιλογές καί τις πράξεις των ενηλίκων;

   ''Η Πολυξένη άνοιξε τον φάκελο που κρατούσε στα χέρια της. Ένα εξώφυλλο περιοδικού πρόβαλε μπροστά στα μάτια της και της έκοψε την ανάσα. Ήταν η κοπέλα που την επισκεπτόταν στα όνειρά της. Η ομοιότητά τους ήταν συγκλονιστική!

Αυτή είναι η μητέρα σου.

Τα καλλιγραφικά γράμματα της γιαγιάς της έκαναν τις συστάσεις. Σε ένα άλλο εξώφυλλο χαμογελούσε παιχνιδιάρικα και πίσω της ήταν ένας άντρας· κάποιος είχε κυκλώσει τη μορφή του. Αυτός είναι ο πατέρας σου, διάβασε και αναρωτήθηκε γιατί δεν υπήρχε ούτε μια φωτογραφία του στο σπίτι όπου έμενε με την Ασημίνα. Ήταν ένας ωραίος άντρας, ένας άντρας που είχε το ερωτευμένο βλέμμα του καρφωμένο στη μάνα της.

Τουλάχιστον γεννήθηκα από έρωτα, σκέφτηκε κι ευχήθηκε, αν κάποτε αποκτούσε ένα παιδί, να ήταν από έρωτα.

Μια λευκή κόλα χαρτί, που από τα χρόνια είχε ελαφρώς κιτρινίσει στις άκρες, ήταν διπλωμένη στα δύο. Την άνοιξε σχεδόν ευλαβικά για να μην τη σκίσει και διάβασε μία και μόνο λέξη: ΣΥΓΓΝΩΜΗ. Αυτή τη λέξη και μια απάντηση στο «γιατί», που της έτρωγε χρόνια την ψυχή, περίμενε η Πολυξένη από την Ασημίνα. Μα η συγγνώμη απαιτεί γενναιότητα και οι απαντήσεις αλήθεια, κι αυτή η γυναίκα δεν είχε καμία σχέση μ’ αυτές τις αξίες. Καταχράστηκε καθετί δικό της –την ταυτότητά της, τα γνήσια έγγραφά της, την περιουσία της– κάνοντάς τη να νιώθει πως δεν ανήκει πουθενά· πως είναι… Πολύ-ξένη." (Περίληψη οπισθοφύλλου)

    Από την μία μεριά ένα παιδί που γεννήθηκε από έναν έρωτα που δεν μπόρεσε να ευδοκιμήσει καί έληξε με τραγικό τρόπο κι από την άλλη μία γυναίκα που πληγώθηκε πολύ. Θα μου πείτε,εύλογα,πως αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να φέρεται με ανάλογο τρόπο. Ναι,συμφωνώ μαζί σας μα δεν ήταν η μοναδική. Όπως καί η Πολυξένη δεν ήταν το μόνο παιδί που έζησε όλα αυτά. Που δεν βίωσε ξένοιαστη παιδική ηλκία. Που έχασε την αθωότητά του απότομα καί βίαια. Που έπρεπε να βασιστεί στις δικές του δυνάμεις για να καταφέρει να επιβιώσει. Δύο κόσμοι σε σύγκρουση. Αδικία,ψέματα,πόνος,μίσος,βάσανα,δυσκολίες,προβλήματα καί πολλά ακόμη θα τις συντροφεύσουν. Όμως όλα εδώ πληρώνονται καί έρχεται αργά,ή,γρήγορα η στιγμή που τα πάντα βγαίνουν στο φως καί αποκαθίσταται η αλήθεια. Με ποιό κόστος; Η λύτρωση είναι μονόδρομος... Για ποιά από τις δύο θα έρθει;

    Η συγγραφέας με λόγο καθαρό καί αισθαντικό μας προσφέρει ένα βιβλίο προσιτό καί άκρως ουσιαστικό. Χρησιμοποιεί άφθονο λεξιλόγιο καί αρκετούς ρεαλιστικούς διαλόγους ανάμεσα στους ήρωες. Δεν αφήνει ''κενά'' στην εξιστόρηση των γεγονότων καί δεν προσπαθεί να εντυπωσιάσει με περιττές φιοριτούρες κι άλλους βερμπαλισμούς. Με την πένα της στοχεύει στο να πείσει τους αναγνώστες ότι όλοι κι όλες έχουμε ίδια δικαιώματα καί κανείς δεν μπορεί να μας τα στερήσει. Πάντα πρέπει να τα διεκδικούμε. Να μην γινόμαστε ίδιοι/ες με τους ''θύτες'' μας. Η συγχώρεση αποδεικνύεται πως λειτουργεί καταλυτικά τόσο σε εκείνους/ες που την ''προσφέρουμε'',όσο καί σε εμάς. Αφήνοντας πίσω όλα τα αρνητικά,απαλλαγόμαστε από τα βαρίδια στην πλάτη μας καί ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία χωρίς να μας κρατά κάτι πίσω. Αυτό είναι το ηθικό δίδαγμα που θα κρατήσω από την ανάγνωση του βιβλίου. Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα.

                                                               Καλές σας αναγνώσεις!

Υ.Γ. Το βλέμμα της μικρής στην φωτογραφία του εξωφύλλου είναι τόσο δυνατό που νομίζω πως διεισδύει μέσα στην ψυχή μου καί μπορεί να δεί τα πάντα. Σε καμία περίπτωση δεν θα αφήσει κανέναν/καμία αδιάφορο/η.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΠΕΝΥ ΠΑΠΑΔΑΚΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ