ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΑΡΕΤΣΟ

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

   Για μένα όλες οι τέχνες αλληλοσυμπληρώνονται καί γίνονται η μία έμπνευση για την άλλη. Πάρτε για παράδειγμα τη λογοτεχνία καί τη ζωγραφική. Πόσοι συγγραφείς δεν έχουν μεγαλουργήσει γράφοντας σπουδαία κείμενα έχοντας ως αφορμή το κοίταγμα σε έναν πίνακα; ΄Η ακόμα καί το αντίστροφο. Πόσοι εικαστικοί δεν έχουν βρεί τη δική τους έμπνευση διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό έργο; Γιατί,λοιπόν,να αποτελεί εξαίρεση η συγγραφέας Αλέκα Πλακονούρη; Το νέο της βιβλίο,που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος,φέρει τον τίτλο ''Οι δαίμονες του Αρέτσο'' δανείζεται στοιχεία από την τέχνη των εικαστικών. Πρόκειται για μία συλλογή δεκαπέντε αυτοτελών διηγημάτων που μπορούν να λάβουν πολλά χρώματα,να παίξουν με το φως καί τις λεπτομέρειες,να γεννήσουν θύμησες καί συναισθήματα καί να αποδώσουν με ακρίβεια ό,τι κρύβεται μέσα στην ανθρώπινη ψυχή...

   ''Οι δαίμονες του Αρέτσο'' ο τίτλος της συλλογής καί σε συνδυασμό την εικόνα που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου ήταν αρκετά ώστε να μου εξάψουν την φαντασία καί να επιζητώ να μάθω περισσότερα. Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα τις εξής πληροφορίες: ''Το Αρέτσο είναι στην περιοχή της Τοσκάνης και μία από τις παλαιότερες ιταλικές πόλεις. Οι "δαίμονες του Αρέτσο" τώρα είναι κρυμμένοι δαίμονες που έχει βάλει τεχνηέντως ο σπουδαίος ζωγράφος της Αναγέννησης Τζιότο ντι Μποτόνε σε κάποιες νωπογραφίες του (που δείχνουν την εκδίωξη των δαιμόνων από το Αρέτσο κ.α.) και τους οποίους οι μελετητές ψάχνουν πώς και πώς ν' αποκαλύψουν."(*efsyn) Άραγε,πώς συνδέονται όλα αυτά με το νόημα των διηγημάτων; Τί ήθελε η συγγραφέας να ''κοινωνήσει'' στο αναγνωστικό κοινό; 

   Η συλλογή είναι χωρισμένη σε τρείς ενότητες που έχουν τους τίτλους ''Νωπογραφίες,Κολάζ καί Graffiti''. Για μένα είναι φυσικό επακόλουθο,καθώς η συγγραφέας -όπως προείπα- έχει ως πηγή έμπνευσης την τέχνη της ζωγραφικής. Μέσα σε κάθε ενότητα υπάρχουν σύντομα διηγήματα,άρτια από άποψη δομής καί πλούσια από άποψη νοημάτων. Εχει μία γλύκα καί λυρικότητα η γραφή της συγγραφέως. Είτε μέσω της πρωτοπρόσωπης,είτε μέσω της τριτοπρόσωπης αφήγησης μας μυεί στον κόσμο των ηρώων της. Σε τόπους που γνωρίζουμε καί όχι. Στο παρόν καί στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα καί στην φαντασία. Όπως καί να έχει,μιλάμε για ιστορίες απλών,καθημερινών ανθρώπων ίδιων με εμάς. 

   ''...Στο ταξίδι του αυτό φεύγει απ’ το λιμάνι της Πάτρας τον Μάρτιο του 1911 με το υπερωκεάνιο Πατρίς, έχοντας ως προορισμό την Αμερική∙ ταξιδεύει σε μια κωμόπολη της Πελοποννήσου, όπου σε ένα σωματείο αχθοφόρων συναντά την κομμουνιστική αρχή «από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του»∙ βρίσκεται στη Χαλκίδα, να συζητάει σε ένα καφενείο με τον Γιάννη Σκαρίμπα∙ στην πλατεία Συντάγματος αντικρίζει απογυμνωμένο έναν θωρακισμένο ματατζή. Και το ταξίδι συνεχίζεται..." (Περίληψη οπισθοφύλλου)

   Η συγγραφέας δεν επέλεξε τυχαία του τίτλους της κάθε ενότητας. Άν το εξετάσουμε κάπως παραπάνω θα διαπιστώσουμε τα ακόλουθα. Στις ''Νωπογραφίες'' όσα έχουν συμβεί καί έχουν στιγματίσει κατά πολύ τη ζωή των ηρώων δεν έχουν ξεχαστεί καί η ανάμνησή τους παραμένει νωπή ακόμη κι όσα χρόνια κι αν θα περάσουν. Μέσα στην ενότητα θα θιχθούν ζητήματα όπως η μετανάστευση,η δουλειά,το πως μπορεί μία γυναίκα να ζήσει μία ζωή στέρησης καί τον τρόπο που ένας πόλεμος αφήνει κατάλοιπα ακόμη καί μετά την επίσημη λήξη του.Το πόσα φανερώνουν οι παλιές φωτογραφίες,το πως τελειώνει έτσι απλά η ζωή,τον τρόπο που στοιχειώνουν οι απώλειες,το πόσα αντιπροσωπεύουν οι εικόνες των πινάκων,το ζήτημα της φιλίας καί του θανάτου μα καί η ανάγκη για μόνιμη αναζήτηση καί απόκτηση νέων γνώσεων θα συνθέσουν την ενότητα με τον τίτλο ''Κολάζ''. Στην τρίτη καί τελευταία ενότητα με τίτλο ''Graffiti'' ερχόμαστε στο παρόν καί μέσα από τα διηγήματα θα δούμε πολλά από τα κακώς κείμενα της εποχής μας. Από την ανέχεια,την ανεργία,την κατάθλιψη,τα άσχημα βιώματα που έχουν σημαδέψει τον τρόπο σκέψης καί δράσης έως καί την άσβεστη ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Όχι,δεν είμαστε μηχανές του συστήματος. Στο χέρι μας είνα να αντιδράσουμε,να ''σπάσουμε'' τα όποια δεσμά καί να ζήσουμε ελεύθερα.

   Ολοκλήρωσα την ανάγνωση του βιβλίου με μία ανάσα. Παρασύρθηκα από τα λεγόμενα της συγγραφέως. Κοίταξα βαθειά μέσα στις ψυχές των ηρώων της. Ένιωσα όσα αισθάνονταν εκείνοι/ες. Μπήκα,έστω καί για λίγο,στην θέση τους. Τρόμαξα με τα όσα κρύβει η ανθρώπινη ψυχή,αλλά ταυτόχρονα υποκλίθηκα μπροστά στο απέραντο μεγαλείο της. Δεν είμαι κριτικός τέχνης -μακάρι να είχα τις ανάλογες γνώσεις- αλλά κατά την άποψή μου ''Οι δαίμονες του Αρέτσο'' αντικατοπτρίζουν ακριβώς ό,τι κρύβεται μέσα στην ψυχή του κάθε ανθρώπου. Για μένα είναι ένα αξιόλογο βιβλίο που μου χάρισε την απαραίτητη δόση ψυχαγωγίας καί προβληματισμού. Το βέβαιο είναι πως θα μείνει καιρό νωπό στη μνήμη μου. 

                                                              Καλές σας αναγνώσεις!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΑΛΕΚΑ ΠΛΑΝΟΚΟΥΡΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΚΕΔΡΟΣ