Συνέντευξη με τη δρ.Ανδρομάχη Μπούνα & τη συγγραφέα Γεωργία Κιζιρίδου

 

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

    Σήμερα έχω την χαρά να φιλοξενώ στη στήλη των συνεντεύξεων τη δρ.Ανδρομάχη Μπούνα & τη συγγραφέα Γεωργία Κιζιρίδου. Οι δυο τους από κοινού προέβησαν στην μετάφραση καί εισαγωγή του παιδικού παραμυθιού του συγγραφέα Γκρεκ ΜακΓκούν,με τίτλο ''Η βασιλική καρδιά'' που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πολύχρωμος Πλανήτης. Τις ευχαριστώ θερμά για τον χρόνο καί τις απαντήσεις τους. Όσοι/ες ενδιαφέρεστε,το βιβλίο μπορείτε να το προπαραγγείλετε στο τηλέφωνο: 2108826600 (εκδόσεις Πολύχρωμος Πλανήτης),ή στο e-mail: cplanet1@otenet.gr. 

Πάμε να δούμε τι μοιράστηκαν μαζί μας..

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Από τις εκδόσεις Πολύχρωμος Πλανήτης κυκλοφορεί το παιδικό βιβλίο με τίτλο ‘’Η Βασιλική καρδιά’’ του οποίου την εισαγωγή καί την μετάφραση στα ελληνικά την έχετε επιμεληθεί από κοινού. Να είναι καλοτάξιδο. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια γι’αυτό;

Κιζιρίδου- Μπούνα: Καλησπέρα σας και σας ευχαριστούμε θερμά για την τιμή που μας κάνετε να μας φιλοξενήσετε μέσω αυτής της συνέντευξης. Το παραμύθι «Η Βασιλική καρδιά» είναι το πρώτο για τα ελληνικά δεδομένα με ήρωα ένα διεμφυλικό άτομο. Παρουσιάζεται γλαφυρά η πορεία της ανάπτυξης ενός αγοριού (το φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση του) που «παραδοσιακά» προοριζόταν να γίνει βασιλιάς και να συνεχίσει τις οικογενειακές αξίες και τα ήθη της κουλτούρας του. Πρόκειται για ένα παραμύθι που πραγματεύεται την αξία της μοναδικότητας,της ατομικότητας και δευτερευόντως αναλύονται κι άλλα ζητήματα,όπως είναι η ηγεσία και το coming out. 

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Πώς πάρθηκε η απόφαση να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο παραμύθι;

Κιζιρίδου- Μπούνα: Μέσα από την ενασχόλησή μας με τις έμφυλες ταυτότητες διαπιστώσαμε πως υπάρχει κάποιο κενό στην ελληνική πραγματικότητα με την έννοια ότι δεν υπάρχουν παραμύθια με ήρωες από την τρανς κοινότητα,επομένως τα παιδιά και οι έφηβοι δεν μπορούν να ταυτιστούν με κάποιον αντίστοιχο ήρωα. Θελήσαμε λοιπόν να διευρύνουμε το φάσμα των ηρώων των παραμυθιών με επιπλέον έμφυλα χαρακτηριστικά. 

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Πόσο βοήθησαν την καθεμία σας,ξεχωριστά,στην προσέγγιση του θέματος του βιβλίου οι σπουδές σας;

Κιζιρίδου: Εγώ θα μιλήσω ως Εξελικτική – Σχολική Ψυχολόγος. Κύριο μέλημα είναι η προσέγγιση των παιδιών και των εφήβων μέσα από εκπαιδευτικά εργαλεία που είναι φιλικά προς αυτά. Το παραμύθι ενδείκνυται ως εκπαιδευτικό μέσο,το οποίο αποτελεί αφορμή για περαιτέρω βιωματικές δράσεις,όπως είναι η δραματοποίηση και τα παιχνίδια ρόλων. Με αυτό τον τρόπο είναι εφικτό να εκφραστούν ελεύθερα και να αφουγκραστούν τη θεματική,αλλά και τους διαφορετικούς εμπλεκόμενους ρόλους. 

Μπούνα: Ως Κοινωνική Ανθρωπολόγος και με εξειδίκευση μέσω διδακτορικού και μεταδιδακτορικής μου έρευνα στο γνωστικό αντικείμενο της Κοινωνιολογίας του φύλου η απόφαση για ανάδειξη και ορατότητα των τρανς ατόμων ακόμη και στα παραμύθια ως εκπαιδευτικό εργαλείο των παιδιών,μου φάνηκε αυτονόητη. 

ΕΡΩΤΗΣΗ 4: Το παραμύθι ‘’Η Βασιλική καρδιά’’ είναι το πρώτο που εκδίδεται στη χώρα μας καί στην θέση του κεντρικού προσώπου βρίσκεται ένα διεμφυλικό άτομο. Θεωρείτε πως ίσως παραξενέψει το αναγνωστικό κοινό αυτή η επιλογή;

Κιζιρίδου: Αναμενόμενο ως ένα βαθμό,καθώς πρόκειται για κάτι καινοτόμο,άρα και άγνωστο για το ευρύ κοινό. Ωστόσο,όταν παύει κάτι να είναι άγνωστο,καταρρίπτονται και τα στερεότυπα. 

Μπούνα: Θεωρώ και συμφωνώ με τη συνάδελφο πως οι άνθρωποι έχουν κανονικοποιήσει κάποιες καταστάσεις στη ζωή τους και οποιαδήποτε άλλη κατάσταση πέρα από την «αυθαίρετα» δεδομένη που υποστηρίζουν το απορρίπτουν. Δε θέλω ταυτόχρονα να είμαι και απαισιόδοξη. 

ΕΡΩΤΗΣΗ 5: Για μένα το παραμύθι ‘’Η Βασιλική καρδιά’’ είναι ένα από τα πιο ουσιώδη καί χρήσιμα που έχω διαβάσει έως σήμερα,αν καί δεν είμαι ακόμη μητέρα. Θεωρείτε πως πέραν των εκπαιδευτικών καί των γονέων θα είναι χρήσιμο καί για ενήλικες να κατανοήσουν καί να αποδεχθούν το ζήτημα της διαφορετικότητας;

Κιζιρίδου: Ποιος είπε ότι οι ενήλικες δεν έχουν ανάγκη από παραμύθια; Φυσικά και ενδείκνυται. Άλλωστε,πολλοί γονείς διαβάζουν πρώτα οι ίδιοι τα βιβλία που διατίθενται να αγοράσουν στα παιδιά τους. 

Μπούνα: Τα παραμύθια εκτός των άλλων καλλιεργούν την ψυχική ωρίμανση του αναγνώστη,τον διευκολύνουν να κατανοήσει την πολυπλοκότητα του κοινωνικού τους περιβάλλοντος,οπότε ναι φυσικά και απευθύνεται και σε ενήλικες. 

ΕΡΩΤΗΣΗ 6: Γιατί ενώ διανύουμε τον 21ο αιώνα κι όλα έχουν εξελιχθεί ραγδαία,η αποδοχή όλων των ανθρώπων,όπως εκείνοι/ες επιθυμούν να τους/τις βλέπουν οι άλλοι/ες γύρω τους,είναι ένα ακόμα ζητούμενο;

Κιζιρίδου: Χρειάζεται διαρκής εκπαίδευση του ίδιου μας του εαυτού και ιδιαιτέρως στην σκοτεινή μας πλευρά που την ονομάζουμε «σκιά». Πρόκειται για καταπιεσμένα και κρυφά συναισθήματα,όπως και αντίληψεις που αν δεν τις αναγνωρίσουμε και δεν τις διαχειριστούμε καταλήγουμε να φερόμαστε δυσλειτουργικά προς τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Μια από τις συνέπειες είναι οι άνθρωποι που αδυνατούν να αποδεχθούν τον ίδιο τους τον εαυτό να δυσκολεύονται να αποδεχθούν και κάποιες πτυχές της προσωπικότητας των άλλων ατόμων. Με λίγα λόγια οτιδήποτε μας ενοχλεί στους άλλους το πιο πιθανό είναι να έχει να κάνει με δικά μας συμπλέγματα,προσκολλήσεις και τραυματικές εμπειρίες που δεν τολμήσαμε ακόμα να διαχειριστούμε. Άρα,η απάντηση στην ερώτησή σας είναι η ειλικρινής αποδοχή του ίδιου μας του εαυτού ώστε να καταφέρουμε την άνευ όρων αποδοχή των υπολοίπων.

ΕΡΩΤΗΣΗ 7: Ποιος ο ρόλος της οικογένειας καί του σχολείου,ώστε να μάθουν τα παιδιά να αποδέχονται τους άλλους ανθρώπους χωρίς να τους/τις κρίνουν;

Κιζιρίδου: Το σχολείο και η οικογένεια είναι οι πυλώνες διαμόρφωσης της προσωπικότητας των παιδιών. Έχει τεράστια σημασία οι σημαντικοί ενήλικες να αποτελούν παράχδειγμα προς μίμηση μέσα από τις πράξεις τους. Τα παιδιά έχουν την τάση να μιμούνται συμπεριφορές,ανεξαρτήτως τι έχει ειπωθεί λεκτικά. Όταν ο γονιός και το εκπαιδευτικό προσωπικό δείχνουν εμπράκτως ότι αποδέχονται και σέβονται όλους τους ανθρώπους,το πιο πιθανό είναι να ακολουθήσουν στα ίδια βήματα και τα παιδιά. 

Μπούνα: Από τη μεριά της κοινωνιολογίας που μπορώ να τοποθετηθώ,ως ένα σημαντικό αίτιο αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο έχουν κοινωνικοποιηθεί οι άνθρωποι,με αυτή την αυστηρή ευθυγράμμιση που επικρατεί ανάμεσα στο βιολογικό και το κοινωνικό φύλο δηλαδή αυτό το δίπολο άνδρας- αρρενωπότητα,γυναίκα- θηλυκότητα και τα προνόμια που θεωρεί πως έχει ο καθένας και οτιδήποτε διαφορετικό στιγματίζεται. Νομίζω πως πρέπει να ξεκινήσουμε με την αποδόμηση αυτής της «κυριαρχίας».

ΕΡΩΤΗΣΗ 8: Ποιος ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την άνθιση καί διατήρηση των ρατσιστικών φαινομένων;

Κιζιρίδου: Θα ήθελα να αντιστρέψω την ερώτηση: «Ποιος είναι ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την εξάλειψη και αντιμετώπιση των ρατσιστικών φαινομένων;» Εκτιμώ πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να λειτουργήσουν βοηθητικά και όχι το ανάποδο,αρκεί να γνωρίζουμε να τα χειριστούμε με τον κατάλληλο τρόπο. Πιστεύω στη δύναμη των μέσων κοινωνικής διτκύωσης με γνώμονα όμως το ρητό «Μέτρον άριστον». 

Μπούνα: Τα ΜΜΕ ως πρωτογενείς φορείς κοινωνικοποίησης μέσω της συνεχούς παραγωγής της λαϊκής συγκατάθεσης στην υπάρχουσα κοινωνική δομή,συντελούν στη διατήρηση των δεδομένων εξουσιαστικών και ιεραρχικών ισορροπιών. Ο δημοσιογραφικός λόγος επιτελεί διάφορες λειτουργίες μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι,όταν κατασκευάζει πραγματικότητες που διαμορφώνουν ατομικές και συλλογικές ιδεολογίες: εμφανίζεται αντικειμενικός,χωρίς όμως να είναι,ενώ συχνά είναι και ιδεολογικά φορτισμένος,ακολουθώντας «τη γραμμή» και τις νόρμες του μέσου από το οποίο εκπέμπεται.

ΕΡΩΤΗΣΗ 9: Γιατί να επιλέξουν οι αναγνώστες να διαβάσουν το εν λόγω παραμύθι; Τί θα αποκομίσουν από την ανάγνωσή του;

Κιζιρίδου: Για να αναπτύξουν την ενσυναίσθησή τους. Μέσα από την ουσιαστική κατανόηση του ψυχοσυναισθηματικού προφίλ ενός διεμφυλικού ατόμου από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωση θα κατανοήσουν την πορεία της εξέλιξής του και θα έχουν επίγνωση των ατομικών και κοινωνικών συγκρούσεων που βιώνει καθ’όλη την πορεία της ζωής του. Όταν κάναμε τη μετάφραση σκεφτόμουν πως το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας θα μπορούσε να είναι το παιδί μου ή ένα κοντινό μου πρόσωπο. Επομένως,η επίγνωση με βοήθησε και με βοηθάει στο να κατανοήσω γνωστικά και συναισθηματικά ένα διεμφυλικό άτομο.

ΕΡΩΤΗΣΗ 10: Τέλος,πιστεύετε πως η πολιτεία θα πρέπει να ενεργοποιηθεί περισσότερο καί να ευαισθητοποιηθεί σχετικά με αυτό το ζήτημα; Τί μέτρα πρέπει να ληφθούν;

Κιζιρίδου: Τίθενται ζητήματα εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής. Αρχικά, ο κύριος στόχος θα έπρεπε να είναι η πρόληψη και όχι η αντιμετώπιση της τρανσφοβίας. Από την προσχολική ηλικία θα έπρεπε στο ωρολόγιο πρόγραμμα να υπάρχουν μαθήματα όπως είναι οι Δεξιότητες ζωής και η Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή. Όταν ξεκινάει ένα σχέδιο δράσης από τη νηπιακή ηλικία είναι και αυξημένες οι πιθανότητες να επιτευχθούν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Ας διατηρήσουμε την ελπίδα και την αισιοδοξία μας κι ας βάλει ο καθένας το λιθαράκι του για την αλλαγή της κουλτούρας και της νοοτροπίας στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.

Μπούνα: Αρχικά θα πρέπει να εισαχθούν μαθήματα κατά της έμφυλης βίας στην εκπαίδευση και ταυτόχρονα ευαισθητοποίηση κατά του φαινομένου όχι μόνο σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά. Μη ξεχνάμε πως η κοινωνικοποίηση του παιδιού ξεκινάει από τη στιγμή που γεννιέται,μπορούμε να πούμε πως ξεκινάει και πριν ακόμη γεννηθεί με την έννοια ότι εισέρχεται σε ένα περιβάλλον που είναι ήδη έμφυλα διαμορφωμένο και έτσι μοιάζει μονόδρομος για το παιδί να επιτελεί μέσω καθημερινών πρακτικών το κοινωνικό του φύλο,δηλαδή την αρρενωπότητα και τη θηλυκότητα και να ευθυγραμμίζεται με το βιολογικό του φύλο. 

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο καί τις απαντήσεις σας.

Με εκτίμηση,Κυριακή Γανίτη από το blog Dominica Amat

Διαβάστε εδώ την κριτική μου για το βιβλίο: https://dominicamat.blogspot.com/2021/07/blog-post_62.html