Σαράγεβο-Γκουέρνικα για αγγέλους

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

   Η συγγραφέας Κωνσταντίνα Μπάρλα επανέρχεται στον χώρο της λογοτεχνίας στη χώρα μας με το δεύτερο (αν δεν κάνω λάθος) βιβλίο της,με τίτλο ''Σαράγεβο-Γκουέρνικα για αγγέλους" που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Υδροπλάνο. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινά καί ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την νεότερη ιστορία των δυτικών Βαλκανίων χρόνια μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου. Διαβάζοντάς το,ξέρετε σε τί συμπέρασμα έχω καταλήξει; Πώς η ζωή,εκτός του ότι είναι αντιφατική,οδηγώντας μας από την απόλυτη χαρά κι ευτυχία στην απόλυτη δυστυχία καί μιζέρια,δύναται μας τρομάξει καί να ξεπεράσει κάθε όριο -όσον αφορά την φαντασία- απ'όσο ανάλογα μυθιστορήματα. 

   Όταν διαβάζω μυθιστορήματα που η υπόθεσή τους είναι ''χτισμένη'' πάνω σε πραγματικά γεγονότα,δεν σας το κρύβω πως αισθάνομαι κάπως άβολα να τα κρίνω καί να εκφράσω την άποψή μου για εκείνα. Ναι,μπορούμε όλοι κι όλες με σεβασμό να εκφράσουμε την άποψή μας για τα τεχνικά κομμάτια του κειμένου καί να πούμε αν μας ικανοποίησε ένα βιβλίο,ή όχι,αλλά όσον αφορά την ίδια την πλοκή του,τί γίνεται; Κι έρχομαι να σας ρωτήσω,ποιος/α τολμά να κρίνει τη ζωή,χωρίς φόβο,αλλά με πάθος; Ποιος/α μπορεί να αυτοδιοριστεί ως κριτής των πάντων; Συγχωρέστε με,μα εγώ δεν μπορώ. Όχι! Δεν έχω κανένα δικαίωμα να σηκώσω καί να κουνήσω το δάχτυλό μου με επιδεικτικό τρόπο. Ας σωπάσουμε,επιτέλους,μία φορά κι ας αφήσουμε τους πρωταγωνιστές καί τις πρωταγωνίστριες αυτών των γεγονότων να μιλήσουν για τα όσα έζησαν καί τους/τις στοιχειώνουν μέχρι καί σήμερα.

   ''1993, Σαράγεβο Η πολιορκία της πόλης έχει ήδη συμπληρώσει έναν χρόνο. Οι μάχες στην πιο επικίνδυνη ζώνη του μετώπου μαίνονται αδυσώπητες. Ένα ζευγάρι, ο Μπόσκο και η Αντμίρα, αποφασίζει να δραπετεύσει δίνοντας οριστικό τέλος στο μαρτύριο των στερήσεων και των κακουχιών που είναι αναγκασμένοι να υποστούν. Εκείνος είναι Χριστιανός Ορθόδοξος. Εκείνη είναι Μουσουλμάνα. Ο πόλεμος τούς θέλει εχθρούς, ο έρωτάς τους όμως δεν υποτάσσεται σε κανόνες. Είναι και οι δυο εικοσιπέντε ετών, είναι και οι δυο θύματα ενός αδίστακτου ελεύθερου σκοπευτή που τους καταδικάζει σε θάνατο στη μέση του πεδίου βολής λίγο πριν αγγίξουν την ελευθερία… Ο πολεμικός ανταποκριτής Κερτ Σορκ θέλει να μάθει τα πάντα για το τραγικό ζευγάρι. Η ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας του Σαράγεβο αναδύεται συγκινώντας και συγκλονίζοντας την παγκόσμια κοινή γνώμη…" (Περίληψη οπισθοφύλλου)

    Λόγω του αρκετά νεαρού της ηλικίας μου εκείνη την περίοδο που συνέβησαν τα γεγονότα που περιγράφονται μέσα στο βιβλίο,δε δύναμαι να έχω μνήμες,ή,τόσες πολλές γνώσεις,αλλά πιστεύω πως οι μεγαλύτεροι/ες σε ηλικία θα τα θυμούνται. Η συγγραφέας,λοιπόν,με σεβασμό καί προσοχή απέναντι στα πρόσωπα της ιστορίας καί έχοντας προβεί,αρχικά,σε μία ενδελεχή έρευνα,αποδίδει έναν φόρο τιμής σε αυτό το ζευγάρι που έφυγε τόσο άδικα,απάνθρωπα καί νωρίς από τη ζωή κι όχι μόνο. Βάζει ως κύριο αφηγητή έναν πολύ γνωστό δημοσιογράφο που έτυχε εκείνη την εποχή να ''καλύπτει'' το επίμαχο ρεπορτάζ καί μέσα από τις επαφές του με άτομα των οικογενειών καί φίλων των δύο θυμάτων θα αναδειχθούν πολλά. Μέσα από τις διηγήσεις τους μαθαίνουμε πολλά γύρω από τον Μπόσκο καί την Αντμίρα,για την αγάπη που τους ένωνε μέχρι καί τον θάνατό τους καί τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης όλων των κατοίκων της περιοχής κατά τη διάρκεια των πολεμικών συρράξεων. Δεν τους/τις φιμώνει,ούτε τους/τις περιορίζει. Τα συναισθήματα έρχονται να μας ''πνίξουν'' καί να αυξήσουν την φόρτισή μας. Όχι! Κανείς καί καμία δεν μένει αλώβητος/η από αυτή την βαθειά εξομολόγηση αυτών των ανθρώπων. Γίνονται δικοί μας άνθρωποι καί ο πόνος τους δικός μας.

    Η περίληψη του οπισθοφύλλου ολοκληρώνεται με την φράση ''Ένα μυθιστόρημα που φωτίζει τα πραγματικά γεγονότα της πολιορκίας της πόλης και αποκαλύπτει την πιο δυνατή αντιπολεμική ιστορία των δυτικών Βαλκανίων.." καί με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη. Θεωρώ πως μέσα σε αυτήν την πρόταση εσωκλείεται όλο το νόημα του κειμένου που αναδεικνύεται καί ''μεταφέρεται'' στο αναγνωστικό κοινό μέσω του λόγου της συγγραφέως που εναλλάσσεται από γλαφυρός σε δωρικός καί το αντίστροφο,τα μικρά,περιεκτικά κεφάλαια,η ουσιαστική περιγραφή των σκηνών που απαλάσσεται από τάσεις βερμπαλισμού,η γρήγορη καί σφιχτοδεμένη ροή καί η εναλλαγή των προσώπων που μιλούν καί καθένας/καθεμία εξ αυτών προσθέτει ένα κομμάτι στο παζλ της τελικής εικόνας. 

   Ολοκληρώνοντας,κάπου εδώ,την αναφορά μου στο βιβλίο,όχι δεν θα γίνω γραφική αναφερόμενη για πολλοστή φορά στον πόλεμο καί τα δεινά που τον ακολουθούν,αλλά θα κρατήσω ως φυλαχτό την αγάπη των δύο πρωταγωνιστών που απέδειξε πως δεν έχει όρια,δεν κάνει φυλετικές,ή,θρησκευτικές διακρίσεις,αλλά αποδεικνύεται πως ήταν,είναι καί θα είναι το πιο δυνατό καί όμορφο συναίσθημα που υπάρχει καί μπορεί να ευδοκιμήσει καί κάτω από τις πιο ακραίες συνθήκες. Γιατί,λοιπόν,ως άνθρωποι να μην επιλέγουμε την αγάπη κι όχι το μίσος; Όλοι κι όλες μπορούμε να ζήσουμε αρμονικά καί ειρηνικά. Άλλωστε,αυτά που μας ενώνουν είναι λιγότερα από όσα μας χωρίζουν. Εγώ το βιβλίο το απήλαυσα μέχρι την τελευταία του σελίδα. Αξίζει να το αναζητήσετε!

                                                                Καλές σας αναγνώσεις!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΠΑΡΛΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΥΔΡΟΠΛΑΝΟ