Το βιβλίο των χαμένων ονομάτων

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Ο πόλεμος... 

Αχ,αυτή η αλόγιστη μανία των ανθρώπων να στρέφεται ο ένας ενάντια στον άλλον,χωρίς να νοιάζονται για τις όποιες επιπτώσεις καί για τις δυο μεριές... Αυτό το ανθρώπινο δημιούργημα που καταστρέφει όλη την ομορφιά καί την αξία της ανθρώπινης φύσης. 

Ο πόλεμος... 

Αυτός που δεν ξεχωρίζει νικητές καί ηττημένους,αλλά θύτες,θύματα καί ήρωες. Ήρωες καί ηρωϊδες γνωστούς/ες που τιμήθηκαν για την συμβολή τους στον αγώνα,αλλά κι εκείνους/ες που ηθελημένα,ή μη,παρέμειναν στην σκιά. 

Κάθε φορά,λοιπόν,που διαβάζω ένα ιστορικό μυθιστόρημα,-για άγνωστο καί για μένα ακόμα λόγο-,επιμένω να εστιάζω την προσοχή καί το ενδιαφέρον μου πάνω σε εκείνα τα άτομα που έβαλαν,αθόρυθα καί με κίνδυνο της ζωής τους,το δικό τους λιθαράκι για την κατάκτηση της ελευθερίας. Άνθρωποι απλοί καί καθημερινοί,όμοιοι/ες με εμάς,που κάλλιστα θα μπορούσαν να ήταν κάποιος/α γνωστός/ή,ή,ακόμα καί συγγενής. Κι αυτό είναι που κάνει να φαντάζουν ακόμα πιο σπουδαίες οι πράξεις τους. Μην σας πω,πως ανάλογα βιβλία έχουν υπάρξει η αφορμή για να μάθω πράγματα για την ιστορία που μέχρι πρότινος δεν γνώριζα,αλλά κυρίως να λάβω χρήσιμα διδάγματα για την ζωή μου.

Ένα από τα πιο αγαπημένα μου ιστορικά μυθιστορήματα για φέτος είναι το ''Το βιβλίο των χαμένων ονομάτων" της συγγραφέως Κριστίν Χάρμελ,που κυκλοφόρησε πρόσφατα καί στην χώρα μας από τις εκδόσεις Μίνωας σε μετάφραση της κυρίας Όλγας Γκαρτζονίκα. Ένα βιβλίο του οποίου η πλοκή είναι εμπνευσμένη από την αληθινή ιστορία της γυναίκας που την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Γαλλία βοήθησε εκατοντάδες παιδιά Εβραίων να δραπετεύσουν από τους ναζί. Δεν θα το έλεγα ''θετική προκατάληψη'',μα κυρίως ''ενθουσιασμό'' αυτό που ένιωσα από την στιγμή που ξεκίνησα να διαβάζω το βιβλίο. Βλέπετε,ο τίτλος του ''Το βιβλίο των χαμένων ονομάτων" ήταν αρκετός για να με δελεάσει να μάθω περισσότερα. Άραγε,τί μυστικά μπορεί να κρυβόντουσαν μέσα στις σελίδες του βιβλίου; Τί σχέση μπορεί να είχαν τα παιδιά των Εβραίων με αυτά τα ονόματα; Καί εντέλει,ποια η τύχη των παιδιών,μα καί του βιβλίου; Το όνομα είναι η ταυτότητά μας κι αυτομάτως,αν το χάσουμε,χάνουμε ένα κομμάτι της ύπαρξής μας καί των εμπειριών της ζωής μας.

"Η Εύα Έιμπραμς, μια ηλικιωμένη από τη Φλόριντα που εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος, τοποθετεί βιβλία σε ένα ράφι, όταν το βλέμμα της πέφτει σε μια φωτογραφία των New York Times. Παγώνει ολόκληρη· πρόκειται για την εικόνα ενός βιβλίου που έχει να δει πάνω από εξήντα χρόνια – είναι το Βιβλίο των χαμένων ονομάτων. Πλέον φυλάσσεται στην Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου και περιέχει ένα είδος κώδικα, που οι ερευνητές δεν μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν. Η μόνη που γνωρίζει την απάντηση είναι η Εύα· έχει όμως τη δύναμη να έρθει ξανά αντιμέτωπη με τις παλιές της αναμνήσεις; Το 1942, όταν ήταν τελειόφοιτη φοιτήτρια, η Εύα αναγκάστηκε να αποδράσει από το Παρίσι βρίσκοντας καταφύγιο σε μια μικρή ορεινή πόλη στην Ελεύθερη Ζώνη, όπου ξεκίνησε να πλαστογραφεί ταυτότητες για παιδιά Εβραίων που δραπέτευαν στην ουδέτερη Ελβετία. Η Εύα μαζί με έναν μυστηριώδη και όμορφο πλαστογράφο ονόματι Ρέμι αποφάσισαν ότι έπρεπε να βρουν έναν τρόπο να διαφυλάξουν τα αληθινά ονόματα των παιδιών, ώστε να θυμούνται την ταυτότητά τους. Τα στοιχεία που έκρυψαν στο Βιβλίο των χαμένων ονομάτων θα γίνουν ακόμα πιο σημαντικά όταν κάποιος θα προδώσει τον αντιστασιακό θύλακά τους." (Περίληψη οπισθοφύλλου)

Όσο κι αν προσπαθούμε να ξεφύγουμε από το παρελθόν,εκείνο κάποιες φορές έρχεται να ''κλείσει'' τους κύκλους που ανοίξαν τότε,έστω κι αν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. Η συγγραφέας,λοιπόν,δίνει τον χρόνο καί την ελευθερία στην βασική μας πρωταγωνίστρια να μιλήσει για όλα όσα συνέβησαν τότε,μέσα από μία αδιάκοπη πρωτοπρόσωπη αφήγηση,σαν μία άλλη εξομολόγηση σε παρόν καί παρελθόν. Η συγγραφέας,-εύστοχα κατ'εμέ-,ρίχνει μεγαλύτερο βάρος στο παρελθόν,αφού εκεί άλλωστε υπάρχει καί το ιστορικό ενδιαφέρον. Μα πέρα απ'αυτό,στα χέρια μας έχουμε ένα καλογραμμένο καί πολυεπίπεδο βιβλίο που μας μιλάει για τον έρωτα,την προσφορά στον συνάνθρωπο,την αυτοθυσία,την μετριοφροσύνη,τους οικογενειακούς δεσμούς,την ελπίδα,την προδοσία καί την ανάγκη να πιστέψουμε στο όνειρο.

Γιατί να επιλέγξετε να διαβάσετε το παρόν βιβλίο; Εγώ θα σας αναφέρω κάποιους λόγους,που για μένα είναι σημαντικοί:

- Η ιστορία δεν πρέπει να ξεχνιέται,αλλά να γίνεται μάθημα σε όλους κι όλες μας,

- Οφείλουμε να τιμάμε την μνήμη όλων αυτών των αθώων θυμάτων,

- Γνωρίζουμε μία άλλη πτυχή της ιστορίας που ίσως να μην γνωρίζαμε,

- Ο ρεαλισμός των σκηνών,διαλόγων καί των προσώπων που θα συναντήσουμε μέσα στις σελίδες του βιβλίου,

- Οι ανατροπές που υπάρχουν,καθώς καί οι δυνατές συγκινήσεις που μας κατακλύζουν,

-Τέλος,ο άρτια δομημένος καί πειστικός λόγος της συγγραφέως.

Ναι,ο επίλογος ίσως σε κάποιους/ες να φαντάζει σαν αναμενόμενος,αλλά για μένα δεν ήταν καθόλου. Μην σας πω πως τον χρειαζόμουν,για να πιστέψω πως δεν γίνονται όλα μάταια. Εγώ τολμώ να πω πως συμπάθησα πάρα πολύ την Εύα καί τον Ρέμι καί θα τους θυμάμαι με μία γλυκόπικρη αίσθηση. Αξίζει να το αναζητήσετε κι εσείς. 

Καλή ανάγνωση!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΚΡΙΣΤΙΝ ΧΑΡΜΕΛ (KRISTIN HARMEL)

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: The book of lost names

ΜΕΤΑΦΡΑΣH: ΟΛΓΑ ΓΚΑΡΤΖΟΝΙΚΑ 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΜΙΝΩΑΣ