ΣΧΕΔΟΝ ΛΕΥΚΗ

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Άν ο κόσμος χωρίζεται σε λευκό καί μαύρο χρώμα, ποια η θέση μίας γυναίκας που δεν έχει ούτε ολόλευκο ούτε μαύρο χρώμα δέρματος, αλλά είναι σχεδόν λευκή; 

Η γέννησή της είναι μία ''αστοχία'', ή πιο σωστά, η απόδειξη της ομορφιάς της μοναδικότητας της φύσης;

Μπορεί να βρει την θέση καί τις ισορροπίες σε έναν κόσμο που μοιάζει να είναι απόλυτος, αυταρχικός καί φανερά βίαιος καί ρατσιστής απέναντι σε οτιδήποτε διαφέρει από εκείνον;

Πόση ψυχική δύναμη, θέληση καί θάρρος πρέπει να διαθέτει αυτή η γυναίκα καί κάθε άλλη γυναίκα, ή, άνδρας που θα βρεθεί στην ίδια θέση με εκείνη, για να κατακτήσει όλα όσα για εμάς είναι δεδομένα;

Καί πάνω απ'όλα, γιατί να βρισκόμαστε σήμερα εδώ καί να κάνουμε όλες αυτές τις ερωτήσεις, ενώ φαινομενικά μοιάζει σαν να έχουν ξπεραστεί ( ; ) όλα αυτά;

Αυτές είναι παρά ελάχιστες από τις σκέψεις που κατέκλυσαν τον νου μου στο άκουσμα του τίτλου του νέου ιστορικού/κοινωνικού μυθιστορήματος, ''Σχεδόν λευκή'', της συγγραφέως Ιφιγένειας Τέκου, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Η συγγραφέας Ιφιγένεια Τέκου έχει πάντα έναν όχι κρυμμένο, αλλά φανερό άσσο στο μανίκι της, ο οποίος κάνει την εμφάνισή του σε όλα τα έργα της. Αρχικά, προτού προβεί στην συγγραφή ενός βιβλίου, έχει κάνει μία σοβαρή κι ενδελεχή έρευνα που αποτυπώνεται πάνω στο χαρτί. Έπειτα, μπορεί καί διατηρεί αναλλοίωτη καί εξελίξιμη την προσωπική της υπογραφή από βιβλίο σε βιβλίο, ενώ ταυτόχρονα μας προσφέρει κάτι νέο, που δεν κουράζει, αλλά αναζωογονεί το ενδιαφέρον μας για την πένα της. Τέλος, όπως στα προγενέστερα έργα της, έτσι καί στο ''Σχεδόν λευκή'', ενώ το δραματικό στοιχείο επικρατεί σε διάφορα σημεία, δεν καταντάει μελό καί κλισέ, αλλά ούτε τοποθετείται για να εξυπηρετήσει άλλους σκοπούς...

"ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ 1936. Όταν η μητέρα της εννιάχρονης Μπάι πεθαίνει ξαφνικά, τα πάντα στη ζωή της ανατρέπονται και τα όνειρά της διαλύονται. Μοναδική της συντροφιά καθώς μεγαλώνει, η φίλη της, Νοματέμπα, δημιούργημα της φαντασίας και της απελπισίας της. Μαζί της αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που προκύπτουν πολεμώντας το απαρτχάιντ, τις κοινωνικές ανισότητες και τις φυλετικές διακρίσεις και χαράζει μια δύσκολη πορεία διεκδικώντας μια θέση στη ζωή και στον έρωτα.

Αρκετά χρόνια αργότερα, στην πόλη Σάρπβιλ, γεννιέται η Ελπίδα, καρπός ενός μεγάλου, αλλά καταδικασμένου έρωτα. Η συνειδητοποίηση της διαφορετικότητάς της, μια και δεν είναι μαύρη, όπως η μητέρα της, αλλά... σχεδόν λευκή, τη σπρώχνει να αναζητήσει τον Λημνιό πατέρα της στη γειτονική Μοζαμβίκη. Σε μια χώρα που σπαράζεται από τον πόλεμο προκειμένου να απαλλαγεί από τους Πορτογάλους αποικιοκράτες, ο δρόμος της Ελπίδας συναντιέται με αυτόν του Τομάς, ενός Πορτογάλου συγγραφέα και επαναστάτη. Οι δυο τους περνούν διά πυρός και σιδήρου ελπίζοντας να παραμείνουν ζωντανοί, ελεύθεροι και μαζί." (Περίληψη οπισθοφύλλου)

Άν καί σε ένα βιβλίο πρωταρχικό ρόλο είθισται να παίζει η βασική του υπόθεση, η οποία αναδεικνύεται από τα πρόσωπα που θα πρωταγωνιστήσουν μέσα σ'αυτήν, στο παρόν μυθιστόρημα, τα πρόσωπα δίνουν το νόημα κι όχι το αντίστροφο. Το κείμενο αποκτά βαθύτερη ουσία από όλους κι όλες που θα βάλουν το δικό τους λιθαράκι, όχι μόνο για είναι ορθή η ιστορία από άποψη δομής, αλλά για να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Ποιο θα είναι αυτό; Εξαρτάται κάθε φορά από το πως πρέπει να ολοκληρωθεί ο κύκλος που άνοιξε. Έτσι κι εδώ, η συγγραφέας δεν θα μπορούσε να μας προσφέρει κάτι λιγότερο...

Όπως προείπα, στο μυθιστόρημα ''Σχεδόν λευκή'' -κατά την προσωπική, υποκειμενική μου άποψη- οφείλουμε να εστιάσουμε στα πρόσωπά του καί τον άψογο τρόπο που σκιαγραφούνται από την πένα της συγγραφέως. Πάνω τους προσωποποιούνται έννοιες όπως ο έρωτας, η ελπίδα που δεν μένει μόνο στα λόγια, αλλά γίνεται πράξη, η λιποταξία της ψυχής, οι δεύτερες ευκαιρίες, ο συμβιβασμός, η πίστη στον σκοπό, η φλόγα της επανάστασης για διεκδίκηση των δικαιωμάτων, η αξιοπρέπεια, ο εγωϊσμός, η κακία, η διαστρέβλωση του χαρακτήρα εκείνου που κατέχει την εξουσία καί συχνά παρουσιάζεται ως σωτήρας, τα προσωπικά συμφέροντα καί η εξυπηρέτηση αυτών, η αδελφική καί γονεϊκή αγάπη προς τα παιδιά, το θάρρος καί τέλος, η πάταξη κάθε μορφής ρατσισμού καί βίας.

Ναι, παρασύρθηκα σε μεγαλύτερο βαθμό απ'την παρουσία των προσώπων του κειμένου σε σχέση με την υπόθεση, δίχως αυτό να συνεπάγεται πως έχουμε στα χέρια μας ένα λιγότερο καλό βιβλίο. Αντιθέτως, το βιβλίο είναι προσεγμένο από την αρχή έως καί το τέλος. Η συγγραφέας έχει έναν λόγο ευθύ καί διαπεραστικό που ικανοποιεί καί τους/τις πιο απαιτητικούς/ες αναγνώστες/στριες. Εγώ ολοκληρώνοντας την ανάγνωσή του έμεινα αρκετά ικανοποιημένη για ακόμη μία φορά. Οπότε, σας προτρέπω να το αναζητήσετε κι εσείς.

Καλή ανάγνωση!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΤΕΚΟΥ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ