ΟΤΑΝ ΝΥΧΤΩΝΕΙ ΣΤΑ ΣΤΕΝΑ

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Πολλά τα ερωτήματα γύρω από τη σύγχρονη λογοτεχνία τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, με δύο πιο κυρίαρχα -κατά την υποκειμενική μου άποψη ως αναγνώστρια. Το ένα ερώτημα σχετίζεται με το κατά πόσο υπάρχει διαθέσιμος ''χώρος'' στην επικρατούσα κατάσταση, ώστε να ''εισχωρήσουν'' νέοι/ες δημιουργοί. Κατ'εμέ, αυτό είναι απαραίτητο ώστε να υπάρχει εξέλιξη στη λογοτεχνία και να μην παραμένει στάσιμη. Ναι, πάντα, θα είναι απαραίτητη μία δόση ''αναζωογόνησης''! Το άλλο ερώτημα αφορά περισσότερο εμάς το αναγνωστικό κοινό. Πόσο πρόθυμοι/ες είμαστε απέναντι σε αυτήν την προοπτική; Δηλαδή, να μπούμε στη διαδικασία να αναζητήσουμε, να διαβάσουμε και να αποδεχθούμε αυτό το νέο ''αίμα'' δημιουργών; Δε λέω! Ωραίο και -ας είμαστε ειλικρινείς- δοκιμασμένο/εγγυημένο το παλιό και γνώριμο, αλλά πάντα αξίζει να δίνουμε μία, ή, και περισσότερες ευκαιρίες σε νέους/ες δημιουργούς. Πού ξέρετε; Μπορεί και να μας εκπλήξουν ευχάριστα!

Δεν ξέρω αν ακούει το σύμπαν, ή, είναι εντελώς συμπωματική η άφιξη του μυθιστορήματος (το πρώτο που εκδίδει) της συγγραφέως Καλλίδας Ζαχοπούλου, με τίτλο ''Όταν νυχτώνει στα στενά'' (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός), στα χέρια μου, αλλά μόνο ως μοιραία για την αναγνωστική μου εμπειρία μπορεί να χαρακτηριστεί. Ένα βιβλίο σχετικά μικρό σε όγκο, αλλά με μία ιστορία που με παρέσυρε περισσότερο απ'όσο ανέμενα και με έκανε να το ''ρουφήξω'' από την αρχή έως και το τέλος. Ένα βαθειά κοινωνικό μυθιστόρημα, που όμως επιλέγει να προβάλλει μία ιδιάζουσα αντίσταση στα όσα έχουμε δεδομένα γύρω από ανάλογα έργα...

''Όταν νυχτώνει στα στενά'' ο τίτλος του και εγώ μετά από κάμποσο καιρό, ένιωσα την ανάγκη να σταθώ σε αυτόν και να ψάξω κρυμμένα και μη μυστικά/νοήματα πίσω από εκείνον. Άραγε, τί συμβαίνει όταν πέφτει το σκοτάδι; Πώς τα στενά μπορεί να μοιάζουν με ορατά εμπόδια που μας περιορίζουν, ενώ την ίδια στιγμή να μας προφυλάσσουν απ'ό,τι μας πληγώνει; Πώς αυτά τα στενά και το σκοτάδι γίνονται ένα; Πώς αυτά τα δύο μπορεί να γίνουν αρωγοί μας σε ένα ταξίδι ενδοσκόπησης, αυτογνωσίας και αποδοχής; Πώς ο πόνος οδηγεί στη λύτρωση μέσα σε ένα κατά τ'άλλα συνηθισμένο αστικό τοπίο;

''Η Χαρά έχει τάσεις φυγής και στη Μάγδα αρέσουν και οι γυναίκες, ο Χρήστος χάνεται σε εγκεφαλικά μαρτύρια και ο Νίκος πίνει υπερβολικά πολύ. Μια παρέα που ξενυχτά και διαλύεται και συναρμολογείται με φόντο το χαοτικό κέντρο της Αθήνας. Μια παρέα που ζει σε ένα τοπίο κίτρινο, μπλε και κόκκινο, ένα τοπίο μαγικό με μπόλικες ερωτήσεις και ελάχιστες απαντήσεις.

Τα γεγονότα: ένας μεγάλος έρωτας, μια μεγάλη εγκατάλειψη, ένα ατύχημα, ένα δυστύχημα, μια παραίτηση κι ένα ταξίδι.

Η αφηγήτρια: εγκλωβισμένη στο εύφλεκτο κέντρο, όσο περισσότερα γνωρίζει, τόσο λιγότερα ξέρει.

Το Όταν νυχτώνει στα στενά είναι ένα βιβλίο για σώματα που πέφτουν και σηκώνονται, σώματα που σουλατσάρουν κάθε που σουρουπώνει στα σοκάκια μιας ηδονικά σκληρής πόλης. Ανάμεσά τους, ο χρόνος και ο χώρος, θραύσματα καθημερινής ζωής και η αδιάκοπη μετακίνηση προς την αναπόφευκτη ενηλικίωση." (Από το οπισθόφυλλο)

Η συγγραφέας αν και αρχικά φανταζόμαστε ότι έχει πρόθεση να κινηθεί μέσα σε ένα πιο μπλαζέ και κάπως επιτηδευμένο ύφος γραφής, στην πορεία μας αποδεικνύει ότι γίνεται ένα με την κεντρική της πρωταγωνίστρια. Μιλάει εξ αυτής και το αντίστροφο. Αυτή η πρωτοπρόσωπη -κατά κόρον- εξιστόρηση της ιστορίας με την παρουσία ελαχίστων μικρών διαλόγων κι αυτών ειπωμένων μέσα από την ίδια την πρωταγωνίστρια σε μορφή σκέψεων στο μυαλό της, μας επιτρέπει να την προσεγγίσουμε και να ζήσουμε τα πάντα μέσω εκείνης. Ήταν αλήθεια από τις ελάχιστες φορές που δεν επιθύμησα να διαβάσω τις σκέψεις των λοιπών προσώπων. Ένιωθα με έναν ιδιαίτερο τρόπο επαρκώς ''καλυμμένη'' από τα όσα λάμβανα.

Όπως προείπα, το ''Όταν νυχτώνει στα στενά'', αν και ανήκει στο είδος του κοινωνικού μυθιστορήματος, σας προτρέπω να μην το αντιμετωπίσετε μόνο ως τέτοιο. Είναι μία εκ βαθέων εξομολόγηση της κεντρικής πρωταγωνίστριας που προσπαθεί να κρύψει άλλες φορές εντέχνως κι άλλες όχι, όλα όσα αισθάνεται ότι την απελευθερώνουν, μα και εκείνα που την ''πνίγουν''... Ναι, το βιβλίο μπορεί να μη φωνάζει, αλλά αν μείνετε σιωπηλοί/ες απέναντί του θα ακούσετε το ''ουρλιαχτό'' του που αναζητά... Αναζητά λύτρωση; Ελπίδα; Να διώξει μακρυά το φόβο και τον όποιο πόνο; Όλα αυτά μαζί, ή, κάτι άλλο; 

Εν κατακλείδι, το ''Όταν νυχτώνει στα στενά'' είναι ένα καλογραμμένο κι απόλυτα δοσμένο στο σήμερα μυθιστόρημα, που όχι μόνο λειτουργεί ως το μέσο να συστηθεί στο αναγνωστικό κοινό μία νέα και φέρελπις -ως προς τη γραφή- συγγραφέας, αλλά κι ως ένας πίνακας όπου εκεί πάνω αντανακλάται μία από τις αθέατες όψεις των σύγχρονων κοινωνιών.

Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.