14 Φεβρουαρίου 1884 | Γέννηση του ποιητή Κώστα Βάρναλη | Εκδόσεις Κέδρος

14 Φεβρουαρίου 1884 Γέννηση του ποιητή Κώστα Βάρναλη

Δεν είμ’ εγώ σπορά της Τύχης, ο πλαστουργός της νιας ζωής. Εγώ ’μαι τέκνο της Ανάγκης κι ώριμο τέκνο της Οργής. […] Δε δίνω λέξες παρηγόρια, δίνω μαχαίρι σ’ ολουνούς· καθώς το μπήγω μες στο χώμα γίνεται φως, γίνεται νους.  Αποσπάσματα από το ποίημα «Ο Οδηγητής»   Χτες και σήμερα ίδια κι όμοια, χρόνια μπρος, χρόνια μετά… Η ύπαρξή σου σε σκοτάδια όλο πηχτότερα βουτά. Τάχα η θέλησή σου λίγη, τάχα ο πόνος σου μεγάλος;   Αχ, πού ’σαι, νιότη, που ’δειχνες, πως θα γινόμουν άλλος!  Απόσπασμα από τον «Πρόλογο» της ποιητικής συλλογής Σκλάβοι Πολιορκημένοι   Στον ουρανό σου κρούσταλλο, με ποιόνε να ’σαι, Θε μου; Ο σκοτωμένος σε πονά, ο φονιάς σ’ ευφραίνει; Πε μου!  Απόσπασμα από το ποίημα «Η γυναίκα»   Μπροστά πολύ πολύ από το τρομαγμένο πλήθος προχωρεί χορεύοντας και τραγουδώντας ένας που τρελάθηκε. […] Όλα εδώ χάμου ψεύτικα. Δε σ’ έζησα, ονειρεύτηκα, μαύρη ζωή, όλη πίκρα. Μα θα χαρώ σε, Λευτεριά, αιώνια Αλήθεια κι Ομορφιά, σαν θα περάσω Α ν τ ί κ ρ α. […] Άμποτε λίγο να δυνόμουν για μια στιγμή να τρελαινόμουν, ο σαλεμένος νους και τα κλεισμένα τσίνορα να μην ξαμώνουν σύνορα και χώριους ουρανούς!   Να ιδώ τον κόσμο ανάποδα τον αδερφό μου ξένο και τον οχτρόν αδέρφι μου αδικοσκοτωμένο.   Μια μπάλα στο κούτελο τον πάει ίσα Αντίκρα, στο βασίλειο της Λευτεριάς, της Αλήθειας και της Ομορφιάς! Δεν πρόφταξε να ιδεί τον κόσμο ανάποδα.  Αποσπάσματα από το ποίημα «Ο τρελός»   ‒ Φταίει το ζαβό το ριζικό μας! ‒ Φταίει ο Θεός που μας μισεί! ‒ Φταίει το κεφάλι το κακό μας! ‒ Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί! Ποιός φταίει; ποιός φταίει; Κανένα στόμα δεν το ’βρε και δεν το ’πε ακόμα.   Έτσι στη σκότεινη ταβέρνα πίνουμε πάντα μας σκυφτοί. Σαν τα σκουλήκια, κάθε φτέρνα όπου μας έβρει μας πατεί. Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!  Απόσπασμα από το ποίημα «Οι μοιραίοι»   »Όχι με λόγια, μ’ έργα τ’ Άδικο πολέμα! Κι όχι μονάχος! Με τα πλήθη συνταιριάσου! Τ’ άδικο μ’ αίμα θρέφεται! Πνίξε το με αίμα.   »Κι άμα θα σπάσουν οι αλυσίδες τ’ αδερφού, η λευτεριά η δικιά του θα ’ναι λευτεριά σου, κι ανάγκη πια δε θα ’χεις κανενός Θεού».  Απόσπασμα από το ποίημα «Στυλίτης»   »Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο, χάιντε Σύμβολον αιώνιο! Αν ξυπνήσεις, μονομιάς θα ’ρτει ανάποδα ο ντουνιάς. Απόσπασμα από το ποίημα «Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου»   Αν στην πλεμπάγια να μιλάει αρνιέται η αρετή σου κι όταν ζυγώνεις δυνατούς, στα δυο λυγάς στη μέση· κι αν μήτε φίλους μήτ’ εχτρούς ποτέ σου λογαριάζεις και κάνεις πως τους αγαπάς, αλλά ποτέ κανέναν· αν δεν αφήνεις ευκαιρία κάπου να κακοβάνεις και μόνο αν κάνεις το κακό, η ψυχή σου γαληνεύει, δικιά σου θα ’ναι τούτ’ η Γης μ’ όλα τα κάλλη που ’χει κι έξοχος θα ’σαι Κ ύ ρ ι ο ς, αλλ’  Ά ν θ ρ ω π ο ς δε θα ’σαι! Απόσπασμα από το ποίημα «Το “Αν” του Κίπλινγκ (Παρωδία)»   Κι εγώ; Σα με ρωτήσανε: ‒ «Σκαφτιάς θέλω να γίνω, να ζω δεμένος με τη γης, με τα νερά, τον ήλιο, μονάχος σε παντοτινή μονάξια και λησμόνια, χωρίς φαμίλια πλάγι μου, νοικοκυραίους αντίκρα!»   Μα ουδέ σκαφτιάς εγίνηκα, μόνε γραφιάς «του δρόμου»! Του στοχασμού, της λευτεριάς την ανηφόρα πήρα κι άλλοι απ’ το πλάι προφταίνανε και τερματίζαν π ρ ώ τ ο ι, μα σα γυρνούσα να τους δω, πίσω τούς έβλεπα όλους ή και καθόλου ‒ όσο μπορεί το τ ί π ο τ α να δείχνει! Απόσπασμα από το ποίημα «Απ’ τον άλλον κόσμο»   »Να μη σκαλίζω τα παλιά της Ιστορίας δεφτέρια! Λαός, στρατιώτης του λαού, που πάντα σε Κοκκινιές, Καλάβρυτα, Κύπρους και Περιστέρια, σε Σκοπευτήρια κι όπου αλλού, με μπάντα τα πολυβόλα σού έστρωναν αρμάθες νια βλαστάρια με το χορό, με το τραγούδι: «Ώ ς π ό τ ε  π α λ ι κ ά ρ ι α»!   »Είμ’ ο Λαός, χύμα λαός, και σεις οι Διαλεμένοι και σήμερα με τον οχτρό μας ένα! Σκοτώνετε καθημερνώς όποιον δεν υπομένει με δίκες, χωρίς δίκες, με την πένα! Μαζί μ’ εμάς σκοτώνετε συμβία, παιδιά, πατρίδα, που αδάμαστη ξερνομασάει την ξενική σαλίβα…». Απόσπασμα από το ποίημα «Ο Άγνωστος ήρως»   Ξύπνα, λαέ, κι όλ’ οι λαοί μετά σου, να καθαρίσεις τα καθάρματά σου! Τότε μονάχα θα ’ναι αληθινά κατάχρυσα ήλιος, θάλασσα, βουνά!   Τότε θα ’χεις πατρίδα, θα ’χεις δίκιο, θα ’χεις γνώμη και λόγο κι αίμ’ αντρίκειο. Κι όλα δικά σου κι όχι των Ολίγων! Όλα των δουλευτάδων και κολίγων! Απόσπασμα από το ποίημα «Χρυσή πατρίδα»   Σκέψη, βουλή και λόγο τα φοβούνται. Στα νιάτα τους, που κοχλακούσε το αίμα, σκεφτήκαν μια φορά και μετανιώσαν, μιλήσανε και χάσαν τη μιλιά τους.   Κι άμα θελήσαν, ξύλο και φυλάκα! Θα θέλανε, ρωτάς, να ξανανιώσουν; Κατάρα! κι άλλη μια να ξαναζήσουν αμαρτωλοί στην Κόλαση των Νόμων!   Να μοχτάνε οι Πολλοί για τους Ολίγους κι οι νηστικοί να θρέφουν τους χορτάτους, άσκημοι να πεθαίνουν πάσαν ώρα κι οι Λίγοι να ’ναι αθάνατοι κι ωραίοι!   Πόσους πολέμους κάνανε για δαύτους! Πόσοι θανάτοι, πείνα και κρεμάλα! Κι αν νικούσαν οι σκλάβοι, πάλι σκλάβοι. Κι αν νικιόταν ο Αφέντης, πάλι αφέντης… […] Μα οι γέροι δεν κοιτάνε ουδέ θυμούνται!   Να ησυχάσουνε θέλουνε μονάχα. Να πλαγιάσουν χωρίς να σηκωθούνε. Παντού πονάνε, ορθοί και καθισμένοι, μέρα και νύχτα κι όλο παραπάνου.   Λασπογενιά, σκυλογενιά, γραφτό ’ναι κάθε γενιά βαθύτερα να πέφτει. Πρόβατα και λαοί θα ’χανε λείψει, αν δεν είχαν αφέντη να τους «σώζει»! Αποσπάσματα από το ποίημα «Οι γέροι του νησιού»   Ο λαός σου μόνον, πάντα μαχητής, πρόγονος προγόνων και τονε πατείς. Τούτος είν’ Ελλάδες σ’ όλους τους αιώνες, τούτος Ιλιάδες, τούτος Μαραθώνες.   Θύτες σου και δούλοι πάντα θέμελό σου, με το μεροδούλι σταίνουν το είδωλό σου. Κι όταν σε λερώνουν ξέν’ ή ντόπιοι θύτες, ποιός σε λευτερώνει; Δούλοι σου και θύτες. Απόσπασμα από το ποίημα «Η αληθινή Ελλάδα»   Σιχαίνεσαι τους ζωντανούς; Μην κλαις τους σκοτωμένους! Απ’ τα ιερά τους κόκαλα, πρώτη του Μάη και πάλι, θα ξεπηδήσει ο καθαρμός κι η λευτεριά του ανθρώπου. Κι είναι χιλιάδες στην Ελλάδα όμοιοι Πανάγιοι Τάφοι. Απόσπασμα από το ποίημα «Πρωτομαγιά του 1944»   Έξω του αφέντη αρμάδα φυλάει, με μπούκα ορθή, το λείψανό σου, Ελλάδα, μην ξάφνου αναστηθεί! Απόσπασμα από το ποίημα «Αρχή σοφίας»   Άμα πεθάνει ο αφέντης σου, μη χαίρεσαι, λαουτζίκο, και λες θα ’ναι καλύτερος ο γιος απ’ τον μπαμπά του, πως θα ’ναι το λυκόπουλο καλύτερο απ’ το λύκο. Ένας μονάχα είναι καλός, ο τελευταίος του πάτου. Απόσπασμα από το ποίημα «Ο χειρότερος οχτρός»   «Στη χώρ’ αυτή που τηνε λέω δικιά μου   » ξένος είμαι και τυχερός που ζω!» Απόσπασμα από το ποίημα «Τυχερός»   ‒ Η ντροπή σου, χιλιόχρονε ραγιά, κι από τα σίδερά σου πιο βαριά! Γενιές κλαουρίζεις: «Αύριο θα φωτίσει ήλιος διπλός την κατάμαυρη χτίση».   Αν λαχταράς τον ήλιο, ανασηκώσου και με δαυλό άναψέ τονε δικό σου. Απόσπασμα από το ποίημα «Ξεπεσμός»   Ήρωας δεν ήμουν, μ’ έκαμνεν ο φόβος (ή θα σκοτώσεις ή θα σκοτωθείς) να μεγαλώνω τη γλυκιά πατρίδα και να μικραίνω το φτωχό λαό. Απόσπασμα από το ποίημα «Αυτονεκρολογία»   Αιώνες σε κρατάνε φυλακή οι αφεντάδες σου ξένοι και δικοί. Και σ’ αμολάνε λίγο, αν είναι χρεία να πνίξεις αλλωνών ελευθερία! Απόσπασμα από το ποίημα «Η Λευτεριά του Σολωμού» Όλες τις ποιητικές συλλογές του Κώστα Βάρναλη, μπορείτε να τις βρείτε στον τόμο ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ 1904-1975