Ερωτόκριτος - Γιορτάζοντας τον Άγιο Βαλεντίνο παρέα με βιβλία (Αφιέρωμα - Μέρος 1ο)

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Γιορτάζοντας τον Άγιο Βαλεντίνο παρέα με βιβλία 

(Αφιέρωμα - Μέρος 1ο)

΄΄Ερωτόκριτος''

Πέρυσι ήταν ο σκοτεινός Άγιος Βαλεντίνος. Για φέτος, σκέφτηκα να γιορτάσουμε τον Άγιο Βαλεντίνο παρέα με βιβλία, μέσω ενός ομώνυμου αφιερώματος το οποίο θα αναρτηθεί σε πέντε μέρη, σε καθένα εκ των οποίων θα σας παρουσιάζω κι ένα διαφορετικό βιβλίο. Βιβλία που έχω επιλέξει και προέρχονται από την κλασική και σύγχρονη, καθώς και την εγχώρια και ξένη λογοτεχνία. Βιβλία με κοινό παρονομαστή την ανάδειξη της ομορφιάς της παρουσίας του έρωτα στη ζωή μας μέσα από διαφορετικές, κάθε φορά, οπτικές και πένες δημιουργών. Εννοείται, πως από ένα ανάλογο αφιέρωμα δε θα μπορούσα να παραλείψω ένα εκ των ωραιότερων λογοτεχνικών έργων που έχω διαβάσει έως και σήμερα. Επέλεξα ως ''αφετηρία'' του παρόντος αφιερώματος το έργο ''Ερωτόκριτος'', που έχει γράψει ο αείμνηστος συγγραφέας Βιτσέντζος Κορνάρος, και με την επανακυκλοφορία του ήρθε να προστεθεί στη λίστα με τα βιβλία της κλασικής σειράς των εκδόσεων Μίνωας.

Θυμάμαι, ακόμη φοιτήτρια στη Φιλοσοφική σχολή του Ρεθύμνου, να αναζητώ ένα επιπλέον μάθημα λογοτεχνίας, ώστε να ''κλείσει'' ο αριθμός των μαθημάτων που θα παρακολουθούσα εκείνο το εαρινό εξάμηνο. Η επιλογή δεν ήταν δύσκολη. Άν κι υπήρχαν πολλά κι εξαιρετικά έργα, εγώ έβρισκα αδύνατον το να αντισταθώ σε αυτό το ''κάλεσμα'' του εν λόγω έργου. Ήξερα ότι θα το απολάμβανα από την αρχή έως και το τέλος. Όπως κι έγινε και γι'αυτό, για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω πόσο αντικειμενική δύναμαι να είμαι προς εκείνο. Συζητώντας αυτήν μου την επιλογή με κάποιο γνωστό μου άτομο (το οποίο σπούδαζε σε άλλο τμήμα της ίδιας σχολής σε άλλη πόλη της Ελλάδας), κάπως ''δαγκώθηκα'' και πικράθηκα με την άποψη που εξέφρασε (θα σας τη μεταφέρω αυτοτελεί). ''Έλα μωρέ! Ένα ολόκληρο εξάμηνο θα το σπαταλήσετε σε 3-4 στίχους;'' Εννοώντας, προφανώς, μερικούς εκ των πιο γνωστών στίχων του ποιήματος, στη σκηνή του αποχωρισμού μεταξύ της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου. Η αλήθεια είναι ότι δεν πίστευα στ'αυτιά μου. Ναι, νευρίασα. Θεώρησα πολύ άδικο να μειώνουν με τέτοιον τρόπο την αξία ενός τέτοιου έργου, απλώς και μόνο γιατί δεν έχουν γνώση ολόκληρου του ποιήματος. Να, όμως, που μετά από χρόνια, έχω την αμέριστη χαρά να σας μιλήσω γι'αυτό.

Για να μην υπάρξουν τυχόν παρερμηνείες, σε καμία των περιπτώσεων, δεν έχω σκοπό να ανατρέξω στις φοιτητικές μου σημειώσεις σχετικά με το έργο. Δεν πρόκειται να προβώ σε καμία φιλολογική προσέγγιση και ερμηνεία, αλλά ούτε να το προσεγγίσω βάσει του λογοτεχνικού τρόπου με τον οποίο το διδάχθηκα. Σήμερα, θα μοιραστώ μαζί σας όλα εκείνα τα συναισθήματα που έλαβα από εκείνο, ερχόμενη σε επαφή μαζί του, σε μία διαφορετική και πιο ώριμη φάση της ζωής μου. Ναι, εδώ πιστεύω ότι κάθε ανάγνωση φέρει στην επιφάνεια πάντα και κάτι επιπλέον, που ίσως να μην το είχαμε δει τις προηγούμενες. Σαν να ανακαλύπτουμε έναν καινούργιο ''θησαυρό'', που κάθε φορά μόνο ευτυχία μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε...

''Tο αφηγηματικό ποίημα Ερωτόκριτος, έργο του σημαντικότερου εκπρoσώπου της Κρητικής Αναγέννησης Βιτσέντζου Κορνάρου, γράφτηκε στις αρχές του ΙΖ’ αιώνα και αποτελεί ένα προσφιλές λαϊκό ανάγνωσμα και κορυφαίο έργο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Αφηγείται σε 10.012 δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους την απαγορευμένη αγάπη δύο νέων, του Ερωτόκριτου, γιου του έμπιστου συμβούλου του βασιλιά, και της Αρετούσας, κόρης του βασιλιά Ηρακλή. Η διαφορετική κοινωνική θέση τους στέκεται εμπόδιο και οι δύο νέοι καλούνται μέσα από αλλεπάλληλες δοκιμασίες να παλέψουν για την ευτυχία τους." (Από το οπισθόφυλλο)

Άν και το έργο γράφτηκε για πρώτη πρώτη φορά πριν από κάμποσους αιώνες, όλοι κι όλες που το έχουμε διαβάσει, συγκλίνουμε στην άποψη ότι το διακρίνει μία διαχρονικότητα που συνοδεύεται με ένα φρέσκο αέρα σε σχέση με την αντίληψη των ανθρώπων γύρω από το ζήτημα του έρωτα με τις όποιες προεκτάσεις που εκείνο μπορεί να λάβει σε κοινωνικό επίπεδο. Από την επιλογή των ονομάτων των προσώπων, την αλληγορική ματιά γύρω από την θέση τους μέσα στην κοινωνία και κατ'επέκταση μέσα στο κείμενο, τα χαρακτηριστικά του χαρακτήρα και της εμφάνισης (π.χ. η εκπάγλου ομορφιάς Αρετούσα, ή, ο θαρραλέος μαχητής, πανέξυπνος και εξαιρετικός τραγουδιστής Ερωτόκριτος) έως και την ακατάπαυστη ροή των γεγονότων και τη γλαφυρή σχεδόν τραγουδιστή γραφή του συγγραφέα, όλο το ποίημα διαβάζεται με μία ανάσα και μένει για πάντα στην καρδιά του αναγνωστικού κοινού.

Αγαπώ το παρόν έργο για πολλούς λόγους, μα κυρίως για το πώς ένα αισθηματικό/κοινωνικό βιβλίο ''περνάει'' τόσο σημαντικά μηνύματα με πολλούς αποδέκτες όπως είναι η καθάρια και αγνή μορφή του έρωτα, που δεν βρίσκει εμπόδια, δεν είναι εγωϊστής, δεν ''σκοντάφτει'' πάνω σε διακρίσεις και συμφέροντα, αλλά δίνει νόημα στη ζωή όποιου ανθρώπου τον αισθανθεί, καθώς και την ανάδειξη της αξίας της αληθινής φιλίας στη ζωή μας, όπως και την δύναμη της αγάπης και της αυτοθυσίας στο όνομα εκείνης, τη δύναμη της συγχώρεσης και της μεταμέλειας. Ένα από τα πιο εμβληματικά και σαρωτικά -σε σχέση με την ψυχή και τη σκέψη μου- έργα που διαβάζω με το ίδιο και δυνατότερο πάθος και προσοχή όσα χρόνια κι αν περάσουν...

Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.

Υ.Γ. Μείνετε συντονισμένοι/ες για το 2ο μέρος του αφιερώματος.