Συνέντευξη με την συγγραφέα Φυλλένια Σφουγγάρη

Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΦΥΛΛΕΝΙΑ ΣΦΟΥΓΓΑΡΗ

Γράφει η Κυριακή Γανίτη(Dominica Amat)

Σημερινή μου καλεσμένη στην στήλη των συνεντεύξεων η συγγραφέας Φυλλένια Σφουγγάρη. Την ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο και τις απαντήσεις της. Από τις εκδόσεις Ελκυστής κυκλοφορεί το παιδικό της βιβλίο με τίτλο ''Ναμαμπούμ-Μπουμπά, το Νεαντερταλάκι''. Της εύχομαι να είναι καλοτάξιδο. Για όσους/ες επιθυμούν να το διαβάσουν, μπορούν να το προμηθευτούν είτε από το επίσημο site του εκδοτικού, είτε από κάποιο βιβλιοπωλείο.

Πάμε να δούμε τι μοιράστηκε μαζί μας...

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Από τις εκδόσεις Ελκυστής κυκλοφορεί το παιδικό σας παραμύθι με τίτλο ''Ναμαμπούμ-Μπουμπά, το Νεαντερταλάκι''. Να είναι καλοτάξιδο. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια γι’αυτό;

Φ.Σ. Σας ευχαριστώ θερμά. Η ιστορία του Ναμαμπούμ-Μπουμπά αναφέρεται σ’ ένα μικρό αγόρι που ζει στην εποχή των Νεάντερταλ. Ένα με τη Φύση το Νεαντερταλάκι απολαμβάνει το παιχνίδι στο ποτάμι, παρέα μ’ ένα εξημερωμένο αρκουδάκι, τη Νόρα. Και η Φύση ως τρανός Μουσουργός συμπαρασύρει τον Ναμαμπούμ, που με τη σειρά του ακούει τις μελωδίες της, παίζει φλάουτο, ενώ έχει και το δικό του τραγούδι, το ''τραγούδι του βράχου''. Όμως, όταν χαθεί η Νόρα, θα χρειαστεί να

αναλάβει δράση και τότε θα έρθει αντιμέτωπος με πολλούς κινδύνους. Σχετικά με την επιλογή μου να τοποθετήσω την ιστορία στην εποχή των Νεάντερταλ μπορώ να πω ότι έγινε κυρίως για δύο λόγους: αφενός για να δείξω ότι το αγωνιστικό στοιχείο (μείγμα ελπίδας και θάρρους) ήταν σύμφυτο με τον άνθρωπο κι αφετέρου για να εντάξω στην πλοκή, ένα ενδιαφέρον στοιχείο, πως το πρώτο φλάουτο φτιάχτηκε από τους Νεάντερταλ και συνεπώς να τονίσω ότι η Μουσική ήταν παντοτινή σύντροφος του ανθρώπου.

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Τί είναι αυτό που σας ελκύει στη συγγραφή παιδικών βιβλίων;

Φ.Σ. Το να γράφεις για παιδιά είναι απαιτητικό κι αυτό γιατί πρέπει να τα αφουγκράζεσαι και ταυτόχρονα να ποτίζεις τα κείμενά σου με ειλικρίνεια· χρειάζεται να επανεξετάζεις με προσοχή την ποιότητα των χαρακτήρων και να την αποδίδεις με ευκρίνεια. Επιπλέον όσα βιώνουν ή αισθάνονται οι ήρωες καλό είναι να μην απέχουν απ’όσα κι ένα παιδί μπορεί να βιώσει ή να αισθανθεί. Άλλωστε όλοι υπήρξαμε παιδιά και μέσα μας υπάρχει πάντα μια πηγαία αυθεντικότητα, η διατήρηση της οποίας σε συνδυασμό με τη συνέπεια και την ευθύνη, που απαιτεί η ενασχόληση με το παιδικό βιβλίο, είναι μια ευκαιρία εξέλιξης για τον συγγραφέα.

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Ποια η πηγή έμπνευσης της ιστορίας του βιβλίου σας; Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να ολοκληρώσετε την συγγραφή του; 

Φ.Σ. Τον ήρωα και το πρωτόγονο τραγούδι του το εμπνεύστηκα από τον ανηψιό μου. Μια μέρα, που έπαιζε στα πρώτα του τύμπανα, άρχισε να τραγουδά ''Μπουμπά-μπου-μπου-μπα''. Εκείνη την περίοδο είχα αρχίσει να σκέφτομαι την πλοκή της ιστορίας και έτσι ξεπήδησε πρώτα το ''τραγούδι του βράχου'' και στη συνέχεια το όνομα του ήρωα. Το παραμύθι ολοκληρώθηκε περίπου σε διάστημα πέντε μηνών.

ΕΡΩΤΗΣΗ 4: Τί θα επιθυμούσατε να “κοινωνήσετε’’ στα μικρά παιδιά μέσα από την ιστορία του βιβλίου σας;

Φ.Σ. Είναι ένα παραμύθι που στοχεύει στην ανάδειξη της δύναμης της φιλίας, καθώς και στο αίσθημα ασφάλειας που νιώθουμε, όταν βιώνουμε μια σχέση βαθιάς αποδοχής, όπως αυτή του μικρού Ναμαμπούμ με την μητέρα του. Το στοιχείο αυτό τονίζεται και μέσω της υπέροχης εικονογράφησης της Βιβής Μαρκάτου, η οποία έχει αποδώσει την ζεστασιά της αγκαλιάς σε μια από τις εικόνες της. Επίσης πολύ σημαντική στόχευση είναι ότι το Νεαντερταλάκι επιλέγει το θάρρος και την ελπίδα! Αυτό δεν σημαίνει πως δεν φοβάται τους κινδύνους που συναντά. Φοβάται και μάλιστα πολύ. Δεν το βάζει όμως κάτω· συνεχίζει έχοντας ''βοηθό'' και μιαν άλλη καλή του φίλη, τη Μουσική. 

ΕΡΩΤΗΣΗ 5: Ποια τα οφέλη της ανάγνωσης βιβλίων από μικρή ηλικία;

Φ.Σ. Μέσω του παραμυθιού τα παιδιά ταυτίζονται με τους ήρωες, αισθάνονται όπως εκείνοι, σκέφτονται τί θα έκαναν στη θέση τους…Καλλιεργείται έτσι η ενσυναίσθηση, μια ιδιαίτερα σημαντική δεξιότητα για τον άνθρωπο. Μάλιστα, όταν οι ήρωες υπερνικούν δυσκολίες και εμπόδια (με την εξυπνάδα, με την καλοσύνη, με το θάρρος…), η ταύτιση αυτή τα κάνει ανθεκτικά και αισιόδοξα. Στην ουσία τα παραμύθια πολλές φορές προετοιμάζουν το παιδί με τρόπο ευχάριστο και συναρπαστικό για την αντιμετώπιση δυσκολιών. Αν σ’αυτό προσθέσουμε και την ανάπτυξη της φαντασίας, της γλώσσας, της κοινωνικότητας, καταλαβαίνουμε ότι τα οφέλη είναι πολύ σημαντικά. Παιδική ηλικία χωρίς παραμύθια μοιάζει με κήπο χωρίς μέλισσες!

ΕΡΩΤΗΣΗ 6: Πώς ένα παραμύθι δύναται να αναπτύξει την κριτική ικανότητα και σκέψη των παιδιών; 

Φ.Σ. Φυσικά απαιτείται ως προϋπόθεση η συχνή, για να μην πω η συστηματική, επαφή με το παραμύθι. Όταν ένα παιδί ακούει ή διαβάζει παραμύθια, κινητοποιείται η σκέψη του. Για παράδειγμα, πώς μπορεί ο ήρωας να ενεργήσει για ν’αντιμετωπίσει τη δυσκολία ή να υπερπηδήσει το εμπόδιο; Τί καλύτερο θα μπορούσε να πει ή να πράξει; Πώς θα ήταν το τέλος του παραμυθιού, αν άλλαζε η δράση των ηρώων; Όλα αυτά – ανάλογα και με την ηλικία του παιδιού – καλλιεργούν την ικανότητα να παρατηρεί ομοιότητες και διαφορές, να εντοπίζει διαφορετικούς τρόπους σκέψης, δράσης κι αντίδρασης, να αξιολογεί και να αναπτύσσει την κρίση του. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι πολλά παραμύθια γοητεύουν και τους μεγάλους, αφού καθρεφτίζοντας πτυχές της ανθρώπινης ζωής, δίνουν τροφή όχι μόνο στις δυνάμεις του θυμικού αλλά και στην ικανότητα του ανθρώπου να διευθετεί, να συνδέει και να σχεδιάζει.

ΕΡΩΤΗΣΗ 7: Είναι, τελικά, τα παιδιά οι πιο αυστηροί κριτές και το πιο απαιτητικό κοινό;

Φ.Σ. Τα παιδιά είναι το πιο απαιτητικό κοινό. Γιατί μπορεί να νομίζουμε ότι τα παιδιά ξεγελιούνται πιο εύκολα, όμως ο γνήσιος ενθουσιασμός, όταν κάτι τα συνεπαίρνει πραγματικά, καθώς και η ελευθερία κι ο αυθορμητισμός που τα διακρίνει, δεν αφήνουν περιθώρια να λειτουργήσουν με επιείκεια και πολύ περισσότερο με συμβατικότητα. Ναι, τα παιδιά είναι πολύ αυστηροί κριτές, αλλά είναι και καλοπροαίρετοι!

ΕΡΩΤΗΣΗ 8: Τέλος, τί θα συμβουλεύατε τους νέους συγγραφείς που επιθυμούν να γράψουν βιβλία για παιδιά;

Φ.Σ. Θα έλεγα ότι είναι απαραίτητη η μελέτη και λαϊκών παραμυθιών και παραμυθιών έντεχνων. Ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων και δη παραμυθιών χρειάζεται να έχει υπόψιν του την παράδοση, τη συνέχειά της, αλλά και το ''σπάσιμο'' αυτής της παράδοσης, γιατί όλος αυτός ο πολυποίκιλος πλούτος είναι αξιοποιήσιμος. Επίσης θεωρώ αναγκαίο να κρατάει ζωντανή την παιδικότητά του, για να μπορεί να δώσει στο παιδί κείμενα που να του φωτίζουν δρόμους, να το ευαισθητοποιούν και να το προετοιμάζουν για τη ζωή καλλιεργώντας του αξίες μέσα σ’ένα περιβάλλον κατά κανόνα ευρύχωρο κι ευχάριστο.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και τις απαντήσεις σας.

Με εκτίμηση, Κυριακή Γανίτη από το blog Dominica Amat

Διαβάστε την κριτική μου για το βιβλίο εδώ: https://www.dominicamat.gr/2025/03/3.html